"Pomoc do studium Słowa Bożego"
- Imię Boże (cz.2)

Autor: Piotr Andryszczak, dodano: 2017-10-13

Przekłady Nowego Testamentu nie mogą zawierać imienia Bożego Jahwe, ponieważ w najstarszych greckich manuskryptach, papirusach, pergaminach Nowego Testamentu nie było tetragramu JHWH.

"Jak bowiem wytłumaczyć fakt, że Świadkowie Jehowy wstawili imię Jehowa także i w wielu miejscach Nowego Testamentu, jakie nie są zawierającymi tetragram cytatami z ST? Oto te miejsca:

Mt 1:20, 22, 24; Mt 2:13, 15, 19; Mt 28:2; Mk 5:19; Mk 13:20; Lk 1:6, 9, 11, 15-17, 25, 28, 32, 38, 45-46, 58, 66, 68, 76; Lk 2:9, 15, 22-23, 24, 26, 39; Lk 5:17; Lk 20:37; Dz 1:24; Dz 2:39; Dz 2:47; dz 3:19; Dz 4:29; Dz 5:9; Dz 5:19; Dz 7:31; Dz 7:33; Dz 7:60; Dz 8:22, 24-26; Dz 8:39; Dz 9:31; Dz 10:33; Dz 11:21; Dz 12:7, 11, 17, 23-24; Dz 13:2; Dz 13:10-12; Dz 13:44, 47-49; Dz 14:3, 23; Dz 15:35-36; Dz 15:40; Dz 16:14-15, 32; Dz 18:21, 25; Dz 19:20; Dz 21:14; Rz 12:11, 19; Rz 14:4, 6, 8; 1 Kor 4:4,19; 1 Kor 7:17; 1 Kor 10:9, 21; 1 Kor 11:32; 1 Kor 16:7, 10; 2 Kor 3:16-18; 2 Kor 10:18; Ef 2:21; Ef 5:17,19; Ef 6:4, 7-8; Kol 1:10; Kol 3:13, 16, 22-24; 1 Tes 1:8; 1 Tes 4:6, 15; 1 Tes 5:2; 2 Tes 2:2, 13; 2 Tes 3:1; 2 Tm 1:18; 2 Tm 4:14; Heb 7:21; Heb 8:2; Jk 1:7; Jk 3:9; Jk 4:10; Jk 5:4, 10-11; Jk 5:14-15; 2 P 2:9, 11; 2 P 3:8-10; 2 P 3:12; Jud 1:5,14; Ap 1:8; Ap 4:11; Ap 18:8; Ap 21:22; Ap 22:5-6.

Wstawienie przez Świadków Jehowy w tych miejscach tetragramu nie znajduje poparcia w żadnym ze starożytnych manuskryptów Nowego Testamentu. Jest więc bezpodstawne. Należy przy tym nadmienić, że Biblia Świadków Jehowy jest niekonsekwentna, bowiem w jednych miejscach odnoszących słowo 'Pan - Kyrios' do Boga Jehowy zamienia ona słowo Pan na słowo 'Jehowa', natomiast w innych miejscach odnoszących się do Boga Jehowy pozostawia słowo 'Pan', patrz: Ap 11:15 i Ap 11:4 (por. 1 Tm 1:14). 0 co więc chodzi Świadkom Jehowy? Ponadto, czyż nie pozostawiając określenia 'Pan' w Nowym Testamencie Biblia Świadków Jehowy nie postępuje tak samo jak krytykowane przez Towarzystwo Strażnica przekłady Biblii NT pozostawiające określanie Boga w NT za pomocą słowa 'Pan' a nie 'Jehowa'? A za to właśnie Świadkowie Jehowy krytykują inne przekłady Biblii."

Zobacz więcej:

Kwestia imienia Bożego w Nowym Testamencie Jan Lewandowski

Zwróćmy jeszcze uwagę na dziwną praktykę Świadków Jehowy. Otóż w Nowym Testamencie w 1 P 1:25 Świadkowie Jehowy wstawili słowo "Jehowa", mimo, iż wiedzą, że jest to cytat z Iz 40:8, w którym to miejscu nie ma tetragramu JHWH. Widać to w ich przekładzie. Sprawdźmy:

1 P 1:25	Iz 40:8
str.1524	str.934

Zobaczmy tekst oryginalny:

Iz 40:8

To, że w 1 P 1:25 w Nowym Testamencie jest słowo kyrios możemy sprawdzić w wydanym przez Świadków Jehowy przekładzie międzywierszowym:

Jak czytać po grecku

1 P 1,25

Ad.1 Świadkowie Jehowy przyznają, że dostępne manuskrypty nie są oryginałami, mając pewnie na myśli teksty pisane przez autorów biblijnych własną ręką. A więc nie mają żadnego dowodu, że pisarze Nowego Testamentu w cytatach ze Starego Testamentu używali Tetragramu.

Ad.2 Świadkowie Jehowy nie mają żadnego dowodu, że kopiści zaczęli zastępować tetragram greckim słowem Kýrios. Jaki mają dowód, że manuskrypty były już zmienione?

"W niniejszym tekście prześledzę pisma pierwszych chrześcijan będących często uczniami apostołów, aby sprawdzić jak traktowali oni miejsca w ST z tetragramem, gdy je cytowali. Sami Świadkowie Jehowy często odwołują się do "pierwszych chrześcijan" dla "potwierdzenia" swej wiarygodności (por. np. Strażnica, 15 maja 1995, str. 10), więc tym bardziej słuszne będzie jeśli i ja to zrobię w kwestii tak ważnego dla nich tematu jak Imię Boże."

Zobacz:

Pierwsi chrześcijanie a Imię Boże. Czy starożytni chrześcijanie usuwali Imię Boże? Jan Lewandowski

Przyjrzyjmy się "niezbitym argumentom" i "faktom":

Ależ to nie jest żaden dowód. Kopie Pism Hebrajskich mogły zawierać Tetragram, ale to nie jest dowód, że pisarze Nowego Testamentu korzystali z tego.

"Jednak ciekawą informację na temat stosunku Qumrańczykow do tetragramu znalazłem w książce "101 pytań o Qumran" autorstwa Josepha A. Fitzmyer (edycja polska The Enigma Press, Kraków 1997). Autor tej książki jest naukowcem. Jak podaje biograficzna nota w powyższej książce (Słowo wstępne, s. xi) Fitzmyer ma zrobiony doktorat w John Hopkins University, a także jest profesorem języków i cywilizacji Bliskiego Wschodu w Instytucie Orientalistycznym w Chicago. Jest księdzem katolickim (jezuita). Z tego co czytamy w jego powyższej książce wynika, że żyjący niedługo przed Jezusem pobożni Qumrańczycy, będący świadkami cennej tradycji żydowskiej swego okresu, nie podzielali w żadnym wypadku obsesyjnego stosunku Świadków Jehowy do tetragramu, który to stosunek polega na niewolniczym wstawianiu go wszędzie tam gdzie jest w tekście. W przeciwieństwie do Świadków Jehowy, którzy wstawili tetragram nawet tam gdzie go nie było, qumrańczycy traktowali go sobie dość swobodnie, nie zawsze widzieli potrzebę aby tetragram przekładać w swych pismach świętych. Praktyka takiego traktowania tetragramu pokazuje, ze to wcale nie odstępczy chrześcijanie w III i IV wieku wprowadzili praktykę usuwania tetragramu, jak to twierdzą Świadkowie Jehowy (por. Imię Boże, które pozostanie na zawsze, str. 25), ale praktyka ta była znana już przed chrześcijaństwem w pobożnych wspólnotach żydowskich. Fitzmyer pisze, że wśród pism qumrańskich tetragram zachował się w wielu pismach (Fitzmyer, str. 59), ale w przypadku tłumaczeń Pisma Świętego ST był też zastępowany przez nich takimi tytułami jak na przykład 'Pan' - adonay. Takiego zastępstwa dokonano w qumrańskim 1 QH 7, 28, który jest swobodnym przekładem Wj 15, 11 (por. Fitzmyer, str. 59). Tetragram YHWH jest też wymiennie używany z Adonay (Pan) w 1 QIs a - ([np. 3:20-25] Fitzmyer, tamże). Inna informacja jaką Fitzmyer podaje (Tamże, str. 59-60), tyczy się zastępowania przez qumrańczyków tetragramu kropkami w ich pismach. Tak jest w tłumaczeniu Iz 40, 3 gdzie w hebrajskim tekście jest Jahwe. Qumrański 1 QS 8, 14 wstawia zamiast tetragramu kropki w tym miejscu. Inne teksty qumrańskie które tak robią to (podaje za Fitzmyerem, str. 59-60) takie oto następujące fragmenty:"

Zobacz:

Tetragram, Jehowa a Qumran Jan Lewandowski

Zobacz więcej:

„101 pytań o Qumran” Jak autorzy tekstów z Qumran pojmowali Boga Jan Lewandowski

"Jak się jednak okazało w czasach bliskich apostołom istniały jeszcze teksty LXX bez YHVH i z Kyrios ("Pan") oraz Theos ("Bóg") zamiast tetragramu. Tak właśnie ma manuskrypt Septuaginty nr 963 z początku II wieku n.e. (zawiera księgę Liczb i Pwt. Pr). Ów papirus nr 963 opublikowano w dziele: F.G. Kenyon, The Chester Beatty Papyri,1937. Opisuje go m.in. D. Harris, w : Awake! to the Watchtower, Twickenham 1988, str. 60-61.
Inny papirus zawierający substytut zamiast tetragramu to LXX IEJ 12, z pierwszego wieku n.e. Papirus ten zastąpił tetragram w Nahuma 1:9 i Zach 4:8a słowem "Bóg" (Theos). Badania nad tym papirusem publikuje B. Lifschitz z Universytetu hebrajskiego w Jerozolimie w pracy: The Israel Exploration Journal, vol. 12, 1962, strona 204. Anglojęzyczna Biblia Świadków Jehowy pt. New World Translation of the Holy Scriptures with references (Brooklyn 1984) wspomina o tym papirusie na str. 1562-1564, przy okazji tego, że zawiera on tetragram w Jon 3:3 (jedynie). Patrz mój tekst: Czy Brooklyn sfałszował Nowy Testament? (punkt 2 w drugiej tabelce od góry).
Świadkowie Jehowy tendencyjnie przemilczają jednak, że papirus LXX IEJ 12 ma zamiast tetragramu substytut "Theos" w Nahuma 1:9 i Zach 4:8a."

Zobacz więcej:

Czy pisarze Nowego Testamentu „musieli” przepisywać Imię Boże z Septuaginty? Jan Lewandowski

Tetragram nie mógł się znaleźć w Nowym Testamencie, ponieważ najstarsze manuskrypty greckie go nie posiadały. Większość cytatów ze Starego Testamentu pochodziły z Septuaginty, greckiej wersji Starego Testamentu.

"Świadkowie Jehowy mają pretensję do przekładów Biblii o to, że wstawiają one zamiast imienia Bożego Jahwe/Jehowa (tetragramu YHWH) słowo Pan lub Bóg (por. Imię Boże, które pozostanie na zawsze, Brooklyn 1987, str. 19-20).
Jeśli taka praktyka jest rzeczywiście naganna, to jak Świadkowie Jehowy wytłumaczyliby autorów Nowego Testamentu, którzy cytując miejsca mające w masoreckim ST imię Boże (tetragram YHWH) zastępowali to imię w swych cytatach słowem Bóg?
Oto przykłady takich sytuacji, które przytaczam za Biblią samych Świadków Jehowy:
"(...) tak jak jest napisane: ››Bóg dał im ducha głębokiego snu, (...)‹‹" (Rz 11:8, Przekład Nowego Świata, edycja 1997).
Jest to cytat Pawła z Iz 29:10, co przyznaje nawet odnośnik do Rz 11:8 oznaczony jako "l" w Biblii Świadków Jehowy (edycja 1997, str. 1425, por. tamże odnośnik "b" na str. 921 - przypis do Iz 29:10). W masoreckiej wersji tego tekstu z Iz 29:10 zamiast słowa 'Bóg' znajdujemy jednak tetragram:
"Bo Jehowa wylał na was ducha głębokiego snu (...)" (Przekład Nowego Świata, edycja jak wyżej).

(...)
Jak widać autorzy NT cytując z ST zastępowali imię Boże słowem Bóg w cytatach (lub przynajmniej korzystali z tekstu jaki zastąpił imię Boże słowem Bóg). Zachowanie takie w obu przypadkach jest potępiane przez Świadków Jehowy. Jak zatem Świadkowie Jehowy wytłumaczyliby niniejszych autorów NT, którzy cytując wersy z ST zawierające tetragram zastępowali lub akceptowali zastępowanie imienia Bożego słowem Bóg w tychże cytatach? Czy to byli też już ci odstępcy o jakich wyżej wzmiankowana broszura mówi (str. 17, 25, 27), iż usuwali oni imię Boże z miejsc gdzie ono się pierwotnie znajdowało?"

Zobacz więcej:

Autorzy Nowego Testamentu ignorowali tetragram! Jan Lewandowski

A w którym to miejscu Jezus mówił innym o imieniu Bożym? Świadkowie Jehowy tak napisali: "W modlitwie do Boga". Powinno być tak: W modlitwie do Ojca! Dlaczego? Bo tak modlił się Jezus. Pan Jezus nauczył nas modlitwy Ojcze nasz. Nie wspomniał przy tym ani słowem o imieniu Jehowa. Warto też zauważyć, że w Biblii Świadków Jehowy w modlitwie Pańskiej, we wszystkich miejscach występuje słowo Ojciec. Aby nie być gołosłownym zacytujmy tzw. modlitwę Arcykapłańską Chrystusa z Przekładu Nowego Świata (str.1359 str.1360):

J 17,1-25

str.1359 str.1360

Komentarz do J 17, 1nn:

Natomiast w tym wersecie padają dobitne słowa, iż Jezus PUBLICZNIE wysławia Ojca, a nie "Jehowę":

Mt 11,25-26

Jak czytamy powyżej, nawet Biblia wydana przez Świadków Jehowy nie potwierdza tezy, że Jezus podczas modlitwy - nawet publicznie - używał imienia Jehowa.

"W Starym Testamencie, słówko „imię” oznacza bowiem często coś innego niż imię własne. Termin „imię” jest w ST bardzo wieloznaczny i tym samym, kiedy natrafiamy na to słowo również w odniesieniu do Boga, to nie musi ono w każdym wypadku oznaczać tetragramu i imienia własnego Boga, a może odnosić się do samego Boga jako Osoby (w niektórych miejscach jest wyraźnie powiedziane, że chodzi o imię własne „Jahwe”, jak np. w Iz 42,8 czy Jr 16,21). Poniżej podaję przegląd wielozakresowego użycia terminu „imię” w ST, stosowanego tam wobec Boga. Wynika z niego, że w pewnych kontekstach słowo „imię” odnoszone w ST do Boga nie ma nic wspólnego z teragramem JHWH. Podane przykłady wskazują, że termin „imię” odnośnie do Boga oznacza bardziej jego Osobą, a nie tylko tetragram. Przyznają to nawet publikacje Świadków Jehowy, podając, że: „Imię oznacza niekiedy samą osobę” („Strażnica” nr 10 z 1990 roku, str. 17).

1) Imieniu Bożemu można śpiewać (Ps 7,18; 9,3). Jak można jednak śpiewać tetragramowi?
2) Imieniu Boga można ufać (Ps 33,21; Iz 50,10). Sens: Bogu samemu można ufać. Natomiast jak można ufać tetragramowi JHWH (Jahwe czy Jehowa)?
3) Imię Boga wzrasta przed obliczem słońca (Ps 72,17, za: Biblia Świadków Jehowy). Jak tetragram może wzrastać?
4) Imieniu Boga można dziękować (Ps 138,2; Ps 142,8). Jak można jednak dziękować tetragramowi?
5) Imię Boga jest potężną twierdzą (Prz 18,10), czyli sens: Bóg może zapewnić schronienie tym co mu ufają. Jak jednak tetragram może być twierdzą?
6) W imieniu Boga można się chronić (So 3,12), czyli sens: Bóg zapewnia ochronę. Jak można się jednak schronić w tetragramie?
7) Imię Boga jest w jednym z aniołów (Wj 23,21).

Podsumowanie

Teksty z Nowego Testamentu mówiące o „imieniu Boga”, jakimi Świadkowie Jehowy próbują wykazać, że należy wciąż posługiwać się tetragramem JHWH (por. Dz 15,14), nie muszą mówić tego, co chcą Świadkowie. Tym bardziej, że NT nigdzie nie używa imienia Jahwe ani Jehowa. Tradycja przywiązania przesadnej wagi do imienia Boga była zresztą nieznana nie tylko pierwszym chrześcijanom, ale przez długi czas nawet i samym Świadkom Jehowy. Jeszcze prezes Rutherford pisał: „W ciągu wielu lat imię Jehowy było na uboczu i nawet chrześcijanie nie znali jego znaczenia” (Rząd, Brooklyn 1928, str. 245). Widać więc, że tradycja czynienia z imienia Bożego „centralnego punktu” nie jest zwyczajem stricte biblijnym, ale późno wprowadzoną tradycją ludzką i czysto organizacyjną. Wersy Biblii mówiące o „imieniu” Boga mają z reguły na myśli po prostu Osobę Boga, nie jego imię własne. Jeśli się przyjmie pogląd Świadków Jehowy, że bardzo istotne w życiu religijnym jest poświęcanie swych myśli samemu tetragramowi, to wyjdzie na to, że Bóg tak często nawołując do czci dla „swego imienia”, nie chce czci dla siebie, ale jedynie dla czterech liter. To wydaje się nierozsądne, więc należy przyjąć, że gdy w Biblii mówi się o potrzebie czci czy sławienia „imienia” Boga (nie wymieniając przy tym imienia Jahwe ani Jehowa), to należy wnioskować, że chodzi tu o cześć dla samego Boga. Niniejszym przesadny stosunek Świadków Jehowy odnośnie do szacunku dla samego imienia Jehowa (Jawhe) nie wydaje się biblijnie uzasadniony. "

Zobacz więcej:

Imię Boże Jehowa Jan Lewandowski

"Trzeba tu też zacytować bardzo wymowne słowa Boga z Księgi Jeremiasza, które jakby wprowadzą nas do Nowego Testamentu:

„Myślałem: będziesz Mnie nazywał: ‘Mój Ojcze!’ i nie odwrócisz się ode Mnie. Ale jak niewiasta nie dotrzymuje wiary swemu oblubieńcowi, tak nie dotrzymaliście Mi wiary wy, domu Izraela – wyrocznia Pana” Jr 3:19-20.

Wobec powyższego trudno uważać, by Stary Testament w pełni objawiał nam Boga jako Ojca. Poniżej zobaczymy ile razy ojcostwo Pana Zastępów ukazane i podkreślone jest w Nowym Testamencie, a szczególnie w mowach oraz modlitwach Chrystusa i to na dodatek w tej Ewangelii, z której pochodzą słowa z J 17:6 („Objawiłem imię Twoje ludziom…”).
W Nowym Testamencie mamy zachowanych kilka modlitw i dialogów z okresu przed rozpoczęciem misji Chrystusa. Charakterystyczne jest to, że osoby takie jak Maryja, Zachariasz, Elżbieta, Symeon czy Jan Chrzciciel nie nazywają Boga Ojcem (patrz Łk 1:46-55, 1:68-79, 1:42-45, 2:28-32, 3:7-18). Natomiast Żydzi tamtych czasów według Jana Chrzciciela raczej patriarchę Abrahama, a nie Pana Zastępów, nazywali swym ojcem: „a nie myślcie, że możecie sobie mówić: ‘Abrahama mamy za ojca’.” (Mt 3:9, Łk 3:8). Nawet sami to stwierdzali później: „Ojcem naszym jest Abraham” (J 8:39), choć przyciśnięci argumentami Jezusa (J 8:39-40) powiedzieli jednak: „jednego mamy Ojca - Boga” (J 8:41). W dwóch innych modlitwach Izraelitów mamy zachowane prośby i dziękczynienia z wezwaniem „Boże” (Łk 18:11, 13).

Dopiero Chrystus wnosi imię Ojca do Nowego Testamentu i to już w dzieciństwie:

„Czy nie wiedzieliście, że powinienem być w tym, co należy do mego Ojca?” Łk 2:49.

Później dziesiątki Jezus razy nazywa Boga „Ojcem”, zarówno w modlitwach, jak i w dialogach oraz w przemowach."

Zobacz więcej:

„Objawiłem imię Twoje ludziom” Włodzimierz Bednarski

Czy Jezus wymieniał imię Boże w swoich modlitwach? Piotr Andryszczak

Jakim imieniem zwracać się do Boga? Cezary Podolski

Jeśli chodzi o ten "argument":

Świadkowie Jehowy nie podali ani jednego dowodu, że od chwili tej modlitwy zapoznawał innych z imieniem Bożym Jehowa. Od momentu wypowiedzenia słów "Objawiłem imię Twoje i nadal będę objawiał" (J 17, 26), Pan Jezus tak zapoznawał drugich:

Świadkowie Jehowy postawili się na miejscu Boga i wiedzą lepiej, co ma być w Biblii, a czego nie ma być. Pismo Święte jest natchnione przez Boga, a nie przez Świadków Jehowy. To Bóg pokierował pisarzy biblijnych i to oni decydowali pod natchnieniem, skąd będą cytować Stary Testament i w jakiej formie.

Jeśli chodzi o słowa Jakuba. Jakub był wyznawcą Chrystusa. Wyznawał wiarę, tak jak Tomasz: Pan mój i Bóg mój. Bóg w Chrystusie wybrał sobie lud dla swego imienia. Chrystus założył Kościół, który nabył własną krwią. Jest to Kościół Boga (Dz 20, 28), który jest filarem i podporą prawdy (1 Tm 3, 15). Logika więc podpowiada, że ten Kościół wzywał na każdym miejscu imienia Pana Jezusa Chrystusa (1 Kor 1, 2). Do głowy nikomu nie przyszło, a w szczególności św. Jakubowi, by wzywać "imienia Jehowy".

Widzimy, że w Nowym Testamencie znajduje się forma skrócona imienia Bożego i to jeszcze pojawiła się pod Bożym natchnieniem. Świadkowie Jehowy twierdzą, iż „Jah” to skrócona postać imienia Jehowa" - nie jest to prawdą. "Jah" przeczy to słowu "Jehowa". Czy Świadkowie Jehowy potrafią rozróżnić samogłoskę "e" od "a"?

A co mówią "różne źródła" o imieniu Jezus?

Zobacz więcej:

IMIĘ JEZUS

"Rabini stosując więc słowo Gilionim do pism ewangelicznych nawiązali do jego pierwotnego znaczenia, mianowicie pusty i bezwartościowy. Co do ksiąg Minim istnieją cztery teorie: 1) chodzi o chrześcijańskie pisma, które zawierały cytaty z Biblii hebrajskiej; 2) kopie fragmentów lub całej Biblii hebrajskiej sporządzone przez Minim; 3) apokryficzne księgi żydowskie; 4) pisma stworzone przez Minim niebędących judeochrześcijanami. Tożsamość tego zwrotu do dzisiaj stanowi przedmiot dyskusji uczonych." (Źródło)

Zacytujmy jeszcze ten fragment z publikacji Świadków Jehowy:

"Wywód ten jest pełen niedomówień i naciągania. Pierwsze zdanie z powyższego cytatu: "Niepodobna, by pierwsi chrześcijanie przytaczając wersety z Septuaginty, usuwali z cytatów to imię" jest tylko nie dowiedzioną tezą, w dodatku całkowicie bezpodstawną. Następną nie dowiedzioną tezę i naciągnięcie mamy w tym oto zdaniu z powyższego cytatu:

"Wspomina on na przykład o ››słynnym fragmencie tekstu rabinicznego (Talmud Szabbat 13.5)‹‹, w którym ››omówiono problem niszczenia tekstów heretyckich (najwidoczniej także ksiąg żydowsko-chrześcijańskich)‹‹".

Otóż skąd u Świadków Jehowy pojawiła się nagle w tym miejscu ta zdecydowana implikacja teksty heretyckie = [najwidoczniej] księgi żydowsko chrześcijańskie, nie wiadomo. Jednak rzeczą najbardziej dla mnie zaskakującą było gdy odkryłem, że nawet jedna z wcześniejszych publikacji Świadków Jehowy zgadza się z tym, że wcale nie jest pewne, że powyższy fragment z Talmudu Szabbat 13,5, mówiący o niszczeniu tekstów heretyckich, ma na myśli na pewno żydowsko chrześcijańskie teksty Nowego Testamentu. I choć wspomniana w poprzednim zdaniu publikacja Świadków Jehowy również próbuje przekonać czytelnika, że ów fragment Talmudu ma na myśli chrześcijan, to jednak komentując ten interesujący nas fragment tak oto napisała ona na wstępie o "heretykach" (dosłownie: minim) z omawianego fragmentu z Talmudu Szabbat 13,5:

"Kim byli minim"? Wyraz ten oznacza sekciarzy i może się odnosić do saduceuszy lub Samarytan" (Strażnica z 1 listopada 1993 roku, str. 31).

A więc nawet sama Strażnica z 1 listopada 1993 roku przyznaje, że wspomniany tekst wcale nie mówi wprost (najwidoczniej) o chrześcijanach, tylko mówi on co najwyżej ogólnie o sekciarzach, którymi mogli być zarówno saduceusze, Samarytanie, ale też i ktokolwiek inny, choćby qumrańczycy. Wszakże judaizm czasów Jezusa był pełen frakcji i odłamów. I nawet, jeśli wspomniane wyżej świadectwo z Talmudu mówiłoby o tetragramie YHVH w tekstach owych minim (co też nie jest takie pewne, o czym napiszę jeszcze niżej), to i tak nie mamy tu żadnego dowodu na to, że mowa tu o tekstach chrześcijańskich (a tym bardziej o tekstach Nowego Testamentu).

W Starym Testamencie znajdujemy wyraźne wzmianki o tym, że Bóg ma więcej niż jedno imię. Przy tak wielu niejednoznacznościach nie sposób niestety w ogóle rozstrzygnąć o kim, o jakich pismach i o jakich imionach mówi dokładnie powyższy fragment Talmudu Szabbat 13,5. Budowanie przez Georga Howarda, kilku innych i przez Towarzystwo Strażnica w oparciu o ten fragment twierdzenia, że mowa tu o chrześcijanach, pozostaje co najwyżej niepewną hipotezą i niczym więcej."

Zobacz więcej:

Czy Talmud babiloński potwierdza istnienie tetragramu w Nowym Testamencie? Jan Lewandowski

"Po pierwsze, Świadkowie Jehowy nie mówią już, że tetragram jaki znajdujemy wpisany w powyższym papirusie Septuaginty (LXX) Fuad nr 266 został w nim dopisany dopiero później i nie znajdował się w nim oryginalnie, tzn. kopista jaki sporządził ten papirus LXX nie umieścił go tam, zostawiając tylko puste i wykropkowane miejsca (por. opinię dra Krafta na ten temat: "The first copyist left the dot marker and blank space, which was filled in later, presumably by another hand", zamieszczoną w tekście http://ccat.sas.upenn.edu/rs/rak/earlypap.html przy punkcie 8 w ostatnim akapicie).

Po drugie, Świadkowie Jehowy nie informują nas też o tym, że inne równie stare papirusy LXX z grupy Fuad nie tylko nie zawierają tetragramu tam, gdzie powinien on być, ale w miejscu gdzie powinien on być wstawiony zastępują go substytutem Theos - Bóg. Przykładem takiego papirusu jest pochodzący również z pierwszego wieku przed Chrystusem papirus Fuad 266a, który choć zawiera fragmenty księgi Rodzaju, to ani razu nie znajdujemy w nim tetragramu."

Zobacz więcej:

Czy pisarze Nowego Testamentu "musieli" przepisywać Imię Boże z Septuaginty? Jan Lewandowski

"Istnieją pewne dowody", "należałoby przyjąć" - co to ma być?

Zobacz więcej:

Fałszerstwo stulecia - imię Boże Ks. Jan Zawada CSMA

Mamy tutaj przykład manipulacji. Z lewej strony napisano, że imię Boże zostało usunięte, a z prawej strony, że Biblia Świadków Jehowy je przywraca. Tylko, że lewa strona to grecka Septuaginta, która zastąpiła Tetragram skróconą formą greckiego wyrazu Kýrios („Pan”). To dotyczy Starego Testamentu. Natomiast w Nowym Testamencie Świadkowie Jehowy sami usunęli greckie słowo Kýrios i zastąpili własnym, „Jehovah”. Nie można przecież przywrócić czegoś, czego nie było.

Jako argumentu Świadkowie Jehowy przytaczają innych "tłumaczy" Biblii, którzy wbrew oryginałowi greckiemu usunęli słowo Kýrios i wstawili "Jehowah" w Nowym Testamencie. Widać, że fałszerze Słowa Bożego są dla Świadków Jehowy poważnym autorytetem:

Pierwotny tekst Nowego Testamentu nie zawierał Tetragramu, więc jakiekolwiek przywracanie "imienia Bożego, Jehowa", nie ma żadnych podstaw merytorycznych. Przypomnijmy fakty:

"Pomoc do studium Słowa Bożego" - Imię Boże (cz.2)

"Pomoc do studium Słowa Bożego"
- Imię Boże (cz.2)