Czy Eucharystia jest kanibalizmem?

Autor: Piotr Andryszczak, dodano: 2024-10-18

Świadkowie Jehowy w publikacji z grudnia 2024 roku komentują fragmenty z Ewangelii wg św. Jana, rozdział 6, znaną nam jako tzw. "Mowę Eucharystyczną". Studium tej Strażnicy odbędzie się od 3 lutego do 2 marca 2025 r. Oczywiście studium Strażnicy będzie się odbywać na swój sposób, strażnicowy sposób. Czy Świadkowie Jehowy są tymi, którzy przychodzą do nas z inną Ewangelią (Ga 1, 6-9)??? Zobaczmy:

Pan Jezus nie mówił o spożywaniu chleba i wina aby mieć życie wieczne, lecz mówił o spożywaniu Ciała i Krwi. Pan Jezus nie powiedział również, że podczas Wieczerzy Pańskiej ma uczestniczyć tylko "niewielka grupa", lecz każdy kto chciałby dostąpić życia wiecznego.

Mt 26, 26-27	Łk 22, 19	Mk 14, 22-25	1 Kor 11, 23-26
„A gdy oni jedli, Jezus wziął chleb i odmówiwszy błogosławieństwo, połamał i dał uczniom, mówiąc: «Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało moje». Następnie wziął kielich i odmówiwszy dziękczynienie, dał im, mówiąc: «Pijcie z niego wszyscy”	„Następnie wziął chleb, odmówiwszy dziękczynienie połamał go i podał mówiąc: «To jest Ciało moje, które za was będzie wydane: to czyńcie na moją pamiątkę!»”	„A gdy jedli, wziął chleb, odmówił błogosławieństwo, połamał i dał im mówiąc: «Bierzcie, to jest Ciało moje». Potem wziął kielich i odmówiwszy dziękczynienie dał im, i pili z niego wszyscy. I rzekł do nich: «To jest moja Krew Przymierza, która za wielu będzie wylana. Zaprawdę, powiadam wam: Odtąd nie będę już pił z owocu winnego krzewu aż do owego dnia, kiedy pić go będę nowy w królestwie Bożym».”	„Ja bowiem otrzymałem od Pana to, co wam przekazałem10, że Pan Jezus tej nocy, kiedy został wydany, wziął chleb i dzięki uczyniwszy połamał i rzekł: «To jest Ciało moje za was [wydane]. Czyńcie to na moją pamiątkę». Podobnie, skończywszy wieczerzę, wziął kielich, mówiąc: «Ten kielich jest Nowym Przymierzem we Krwi mojej. Czyńcie to, ile razy pić będziecie, na moją pamiątkę». Ilekroć bowiem spożywacie ten chleb albo pijecie kielich, śmierć Pańską głosicie, aż przyjdzie.”

Biblia Tysiąclecia

Ga 1, 6-9

Przyjrzyjmy się bliżej nauczaniu Świadków Jehowy w tej publikacji:

Jeśli wierzymy w Syna Bożego i spożywamy Ciało i Krew Chrystusa, mamy zagwarantowane życie wieczne:

Biblia Tysiąclecia

J 6, 54

Zanim przejdziemy do analizy tekstu z Ewangelii wg św. Jana, musimy pamiętać, że na Nowy Testament patrzymy już z perspektywy żyjącego w tamtym czasie Kościoła, już praktykującego Eucharystię, a więc już uczestniczącego w Ostatniej Wieczerzy "to czyńcie na moją pamiątkę" (Łk 22, 19).

J 6, 54

Co czytamy w grudniowej Strażnicy:

Nie jest prawdą, że chleb, który mają spożywać "oznacza" Jego Ciało. Pan Jezus powiedział podczas Ostatniej wieczerzy, że "to jest Ciało moje", a nie "oznacza". Kuriozalne jest porównywanie spożywania Ciała i Krwi Pańskiej do kanibalizmu. Świadkowie Jehowy nie wiedzą albo nie chcą wiedzieć, że podczas Eucharystii spożywamy Ciało i Krew Chrystusa pod postaciami chleba i wina. Pan Jezus jest obecny sakramentalnie, a nie fizycznie. Nikt podczas spożywania nie czuje smaku ludzkiego ciała ani ludzkiej krwi.

Na Mszy Świętej w modlitwie skierowanej przez kapłana do Ojca, przyzywającej Ducha Świętego (epikleza), następuje przeistoczenie. Co oznacza prze-istoczenie?

"Znaczy przemianę i s t o t y (inaczej: substancji) chleba i wina w Ciało i Krew Chrystusa. Każda rzecz posiada swoją istotę i swoją "postać" (zespół "przypadłości"). Istota jest tym, czym dana rzecz jest. Postać lub przypadłość to jej kształt, cechy, zachowania, czas i miejsce, w jakich rzecz się znajduje itp. W naturalny sposób dokonują się ustawiczne zmiany postaci (przypadłości) każdej rzeczy, ale ich istota nie zmienia się. Każdy człowiek np. zmienia swój wygląd, wykonuje różne czynności, przeżywa różne sytuacje, ale jest ciągle w istocie tym samym człowiekiem. Jeśli istota rzeczy ulega zmianie - to tylko razem ze swoją postacią: dzieje się to wówczas, gdy dana rzecz ulega zniszczeniu. Tymczasem w Eucharystii zachodzi przemiana istoty (substancji) chleba i wina, ale postaci chleba i wina pozostają bez zmian. Jest to możliwe tylko mocą Bożą.
(...)
Nie można inaczej rozumieć słów Jezusa, jak tylko, że to, co ma nadal postać chleba nie jest już w istocie chlebem, lecz Ciałem Pańskim, a to, co nadal ma postać wina, w istocie nie jest już winem, a Krwią Pańską. A zatem wierząc w Jezusowe słowa, wierzymy, że istota chleba i wina ulega przemianie w Ciało i Krew Jezusa, choć postaci chleba i wina pozostają bez zmiany.". (Andrzej Zuberbier, Czy wiem w co wierzę?, wyd. 1992, s.265-266)

Co do rzekomego kanibalizmu:

"Istnieje wśród ateistów mocno popularny zarzut, że spożywanie Eucharystii przez katolików jest kanibalizmem. Taki zarzut stawiali już chrześcijanom w starożytności poganie, o czym zaświadczał Justyn (Apologia I, 26,7) oraz Teofil z Antiochii (Do Autolyka, III,4). Jak wiemy, katolicy wierzą, że nie ma w tej kwestii żadnego symbolizmu. Chleb i wino po transsubstancjacji stają się prawdziwym Ciałem i Krwią Jezusa. Wszelkie miejsce dla ewentualnego symbolizmu jest tu bezwzględnie eliminowane nawet przez samego Chrystusa, który w szóstym rozdziale Ewangelii Jana wielokrotnie powtarza, że chodzi o dosłowne spożywanie Jego Ciała i Krwi (J 6,51-58). Mowa ta zgorszyła wielu Żydów (J 6,52) i nawet samych uczniów Jezusa (J 6,60-61). Mimo to wcale nie próbował On tonować ich oburzenia, że przecież chodzi tu tylko o pewien symbolizm. Przeciwnie, w szóstym rozdziale Ewangelii Jana dla spotęgowania przekazu użyto bardzo dosadnych słów greckich, przy pomocy których Jezus mówi o spożywaniu swojego Ciała i Krwi. Słownictwo to wręcz nawiązuje do zwierząt, które rozszarpują i zjadają upolowany przez siebie pokarm. Aby zwiększyć dosadność i dosłowność swego przekazu Jezus mówi o „wciąganiu i pożeraniu” swojego Ciała i Krwi, co współczesne przekłady Biblii oczywiście wygładzają. Mowa ta była właśnie dlatego tak trudna dla uszu Żydów słuchających Jezusa, którzy znali zakazy Starego Testamentu dotyczące spożywania mięsa z krwią (Rdz 9,4; Kpł 19,26)."

Zobacz:

Czy spożywanie Eucharystii to kanibalizm?

Komentarz do Mk 14, 22-24:

Zobacz więcej:

MOWA EUCHARYSTYCZNA Marek Piotrowski

Porównanie do spożywania literalnej krwi jest nieporozumieniem. Podczas Eucharystii nie pijemy literalnej krwi Chrystusa. Nie czujemy smaku krwi ludzkiej. Czy odwołanie się do księgi Kapłańskiej, która zabraniała spożywania krwi, nie ma na celu deprecjonowania Eucharystii i sprowadzania jej do absurdu? Dlaczego Świadkowie Jehowy nie napiszą prawdy o Eucharystii sprawowanej na Mszy Świętej, tylko piszą o rzekomym kanibalizmie?

"Różnic między spożywaniem Eucharystii i kanibalizmem jest cała masa, co już na dzień dobry ukazuje fałszywość i pozorność czynionej tu analogii. Eucharystia to życie, kanibale jedzą martwych. Eucharystia to Bóg, nie tylko człowiek. Spożywając ją uczestniczymy w boskiej naturze Chrystusa. Żaden kanibal nie spożywa bogów i nie uczestniczy w ich naturze. Eucharystia to Chrystus żywy, wskrzeszony, uwielbiony i wywyższony, w Ciele duchowym. Żaden kanibal nie spożywa kogoś takiego."

Zobacz:

Czy spożywanie Eucharystii to kanibalizm?

Pan Jezus na pytanie wzburzonych Żydów: "«Jak On może nam dać [swoje] ciało do spożycia?»" (J 6, 52), natychmiast nie odpowiedział w jaki sposób to zrobi, lecz powiedział:

J 6, 53-54

A w jaki sposób mamy spożywać Jego Ciało i Krew, to przeczytamy w opisie Ostatniej Wieczerzy:

Mt 26, 26-27	Łk 22, 19	1 Kor 11, 26
„A gdy oni jedli, Jezus wziął chleb i odmówiwszy błogosławieństwo, połamał i dał uczniom, mówiąc: «Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało moje». Następnie wziął kielich i odmówiwszy dziękczynienie, dał im, mówiąc: «Pijcie z niego wszyscy”	Następnie wziął chleb, odmówiwszy dziękczynienie połamał go i podał mówiąc: «To jest Ciało moje, które za was będzie wydane: to czyńcie na moją pamiątkę!»”	„Ilekroć bowiem spożywacie ten chleb albo pijecie kielich, śmierć Pańską głosicie, aż przyjdzie.”

I tak należy to rozumieć. Św. Jan w swojej Ewangelii ukazuje nam tych, którzy nie uwierzyli w rzeczywistą, sakramentalną obecność Pana Jezusa pod postaciami chleba i wina, więc odeszli "Odtąd wielu uczniów Jego się wycofało i już z Nim nie chodziło." (J 6, 66).

Te dwa wydarzenia, a więc słowa z J 6, Mt 26, Mk 14 nie rozdzielamy chronologicznie, ale łączymy je razem. Na Nowy Testament patrzymy z pozycji gromadzenia się Kościoła już na Eucharystii, na "łamaniu chleba".

Mk 14, 22-24	J 6, 53-58	Dz 2, 42; 20, 7
„A gdy jedli, wziął chleb, odmówił błogosławieństwo, połamał i dał im mówiąc: «Bierzcie, to jest Ciało moje». Potem wziął kielich i odmówiwszy dziękczynienie dał im, i pili z niego wszyscy. I rzekł do nich: «To jest moja Krew Przymierza, która za wielu będzie wylana.”	„Rzekł do nich Jezus: «Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Jeżeli nie będziecie spożywali Ciała Syna Człowieczego i nie będziecie pili Krwi Jego, nie będziecie mieli życia w sobie. 54 Kto spożywa moje Ciało i pije moją Krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym. Ciało moje jest prawdziwym pokarmem, a Krew moja jest prawdziwym napojem. Kto spożywa moje Ciało i Krew moją pije, trwa we Mnie, a Ja w nim. Jak Mnie posłał żyjący Ojciec, a Ja żyję przez Ojca, tak i ten, kto Mnie spożywa, będzie żył przeze Mnie. To jest chleb, który z nieba zstąpił - nie jest on taki jak ten, który jedli wasi przodkowie, a poumierali. Kto spożywa ten chleb, będzie żył na wieki».”	„Trwali oni w nauce Apostołów i we wspólnocie, w łamaniu chleba i w modlitwach. ” „W pierwszym dniu po szabacie, kiedy zebraliśmy się na łamanie chleba, Paweł, który nazajutrz zamierzał odjechać, przemawiał do nich i przedłużył mowę aż do północy.”

Podobną sytuację mamy w Ewangelii wg św. Mateusza, rozdział 9, wersety od 1-8. Czytamy tam, iż Jezus odpuścił grzechy paralitykowi. Werset 8 mówi, że "tłumy wielbiły Boga, że taką władzę dał ludziom". A więc władzy odpuszczania grzechów. Ewangelia wg św. Mateusza powstała już po wniebowstąpieniu Pana Jezusa, a Kościół już korzystał z sakramentu pokuty, który ustanowił Pan Jezus po swoim zmartwychwstaniu, a przed wniebowstąpieniem.

(za zgodą wydawcy) Vocatio

Kod gram.

Jak czytać po grecku

Mt 9, 8

Mt 9, 1-8	J 20, 19-23
„On wsiadł do łodzi, przeprawił się z powrotem i przyszedł do swego miasta. I oto przynieśli Mu paralityka, leżącego na łożu. Jezus, widząc ich wiarę, rzekł do paralityka: «Ufaj, synu! Odpuszczają ci się twoje grzechy». Na to pomyśleli sobie niektórzy z uczonych w Piśmie: On bluźni. A Jezus, znając ich myśli, rzekł: «Dlaczego złe myśli nurtują w waszych sercach? Cóż bowiem jest łatwiej powiedzieć: "Odpuszczają ci się twoje grzechy", czy też powiedzieć: "Wstań i chodź!" 6 Otóż żebyście wiedzieli, iż Syn Człowieczy ma na ziemi władzę odpuszczania grzechów - rzekł do paralityka: Wstań, weź swoje łoże i idź do domu!» On wstał i poszedł do domu. A tłumy ogarnął lęk na ten widok, i wielbiły Boga, który takiej mocy udzielił ludziom.”	„Wieczorem owego pierwszego dnia tygodnia, tam gdzie przebywali uczniowie, gdy drzwi były zamknięte z obawy przed Żydami, przyszedł Jezus, stanął pośrodku i rzekł do nich: «Pokój wam!» A to powiedziawszy, pokazał im ręce i bok. Uradowali się zatem uczniowie ujrzawszy Pana. A Jezus znowu rzekł do nich: «Pokój wam! Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam». Po tych słowach tchnął na nich i powiedział im: «Weźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane»”

Mt 9, 1-8

J 20, 19-23

„On wsiadł do łodzi, przeprawił się z powrotem i przyszedł do swego miasta. I oto przynieśli Mu paralityka, leżącego na łożu. Jezus, widząc ich wiarę, rzekł do paralityka: «Ufaj, synu! Odpuszczają ci się twoje grzechy». Na to pomyśleli sobie niektórzy z uczonych w Piśmie: On bluźni. A Jezus, znając ich myśli, rzekł: «Dlaczego złe myśli nurtują w waszych sercach? Cóż bowiem jest łatwiej powiedzieć: "Odpuszczają ci się twoje grzechy", czy też powiedzieć: "Wstań i chodź!" 6 Otóż żebyście wiedzieli, iż Syn Człowieczy ma na ziemi władzę odpuszczania grzechów - rzekł do paralityka: Wstań, weź swoje łoże i idź do domu!» On wstał i poszedł do domu. A tłumy ogarnął lęk na ten widok, i wielbiły Boga, który takiej mocy udzielił ludziom.”

„Wieczorem owego pierwszego dnia tygodnia, tam gdzie przebywali uczniowie, gdy drzwi były zamknięte z obawy przed Żydami, przyszedł Jezus, stanął pośrodku i rzekł do nich: «Pokój wam!» A to powiedziawszy, pokazał im ręce i bok. Uradowali się zatem uczniowie ujrzawszy Pana. A Jezus znowu rzekł do nich: «Pokój wam! Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam». Po tych słowach tchnął na nich i powiedział im: «Weźmijcie Ducha Świętego! Którym odpuścicie grzechy, są im odpuszczone, a którym zatrzymacie, są im zatrzymane»”

Tekst klasyczny (J 20, 19-23) dla sakramentu pokuty: mówi on o przekazaniu Apostołom i ich następcom władzy odpuszczania grzechów mocą Ducha Świętego. O władzy odpuszczania wspomina św. Mateusz w rozdziale 9, w.8.

Świadkowie Jehowy w swoim komentarzu chcą wmówić czytelnikowi, że w Piśmie Świętym jest mowa o podawaniu sobie z rąk do rąk chleba i wina. Pan Jezus w Wieczerniku, podczas Ostatniej Wieczerzy powiedział „Bierzcie, jedzcie”. No, ale Świadkom Jehowy jest potrzebna do tego ich własna Biblia (tzw. Przekład Nowego Świata), która mówi „podawajcie jeden drugiemu”:

Mt 26, 26

Łk 22, 17

Tekst grecki Nowego Testamentu nie mówi o podawaniu jeden drugiemu:

Łk 22,17

Świadkowie Jehowy próbują rozdzielić oba wydarzenia. A więc Wieczerzę Pańską oraz mowę Eucharystyczną w Ewangelii wg św. Jana:

Jeśli patrzymy chronologicznie, to rzeczywiście jest różnica około roku. Ale nie o to chodziło św. Janowi. Pan Jezus nie mówił do ogółu w Galilei, lecz interesujące nas słowa powiedział w synagodze:

J 6, 54

Świadkowie Jehowy sami stworzyli sztucznie dwie grupy spożywających (144 000) oraz wielką rzeszę, która podaje sobie z rąk do rąk chleb i wino, zgodnie z dyrektywą Towarzystwa Strażnica, a obcą Biblii:

Życie wieczne można uzyskać nie przez podawanie sobie talerzyka i kielicha, lecz przez spożywania nie chleba i wina, jak chcą Świadkowie Jehowy, lecz zgodnie ze słowami Pana Jezus, Ciała i Krwi. Sama wiara w Jezusa nie wystarczy. Św. Jakub pisał bowiem, iż "Tak też i wiara, jeśli nie byłaby połączona z uczynkami, martwa jest sama w sobie" (J 2, 17). I właśnie wiara połączona z uczynkie spożywania Ciała i Krwi Pańskiej razem połączona daje nam życie wieczne, z godnie z obietnicą Zbawiciela. Pan Jezus w Wieczerniku nie powiedział, że chleb i wino "oznacza" Jego ciało krew, lecz powiedział:

Mk 14, 22-25

Wróćmy do grudniowej Strażnicy z 2024 roku:

Pan Jezus nikogo nie nazwał "drugimi owcami". Liczebnik nie pada w tym wersecie:

J 10, 16

Na oficjalnej stronie internetowej Świadków Jehowy:

J 10, 16

To nie Pan Jezus zabronił spożywania podczas Ostatniej Wieczerzy, tzw. "drugim owcom", ale zabrania tego Towarzystwo Strażnica. Anonimowy redaktor powołał się na J 10, 16, a tam żadnego zakazu nie ma. Pan Jezus jednak nie powiedział, że należy spożywać chleb i wino, ale mówił o spożywaniu Ciała i Krwi (J 6, 54).

Zacytujmy J 6, 53

J 6, 53

W którym miejscu w tym wersecie jest napisane o odnoszeniu korzyści "z ciała i krwi Jezusa Chrystusa"? Czyżby korzyści jakie Świadkowie Jehowy uzyskują, to brak życia w sobie? A końcowe podsumowanie wprawia w osłupienie:

Ewangelia wg św. Jana nie mówi o spożywaniu chleba i wina, lecz o spożywaniu Ciała i Krwi Chrystusa. To po pierwsze, a po drugie, 6 rozdział ma wielką wartość wyłącznie dla tych, którzy spożywają Ciało i Krew Chrystua, uzyskując w ten sposób życie wieczne.

„EUCHARYSTIA w tradycji Biblijnej”, Mariusz Rosik, Wrocław 2022
„Zupełnie wyjątkową zapowiedzią Eucharystii jest dar manny, jaki Izraelici otrzymali podczas wędrówki do Ziemi Obiecanej (Wj 16, 4-7; Lb 11, 4-9; Pwt 8, 2-3); wyjątkową, gdyż przywołuje ją sam Chrystus w mowie eucharystycznej. Autor Księgi Wyjścia określa Izraelitów oczekujących na dar manny liturgicznym terminem „zgromadzenie” (hebr. ʻēdā). Dar manny związany jest także z darem przepiórek: „Słyszałem szemranie Izraelitów. Powiedz im tak: O zmierzchu będziecie jeść mięso, a rano nasycicie się chlebem. Poznacie wtedy, że Ja, Pan, jestem waszym Bogiem” (Wj 16, 12). W kontekście eucharystycznym jest to istotne o tyle, że mamy do czynienia jednocześnie z chlebem (manną) i mięsem. Również pod względem wyglądu manna może budzić skojarzenia z Eucharystią, choć jeszcze nie jest to żaden argument teologiczny: „Była ona biała jak ziarno kolendra i miała smak placka z miodem” (Wj 16, 31). Natomiast w fakcie przechowywania manny w Namiocie Spotkania (Wj 16, 32-34; Lb 17, 2-5), a później w Miejscu Najświętszym świątyni jerozolimskiej widzieć można podstawy teologiczne praktyki przechowywania Najświętszego Sakramentu w tabernakulum (zwróćmy uwagę, że łac. tabernakulum oznacza właśnie „namiot”). Manna przechowywana była w naczyniu (hebr. sinsenet), które według Septuaginty wykonane było ze złota, co stoi u podstaw kościelnej praktyki przechowywania Eucharystii w pozłacanych naczyniach. Manna miała smak placka z miodem (Wj 16, 31). Ponieważ ziemia obiecana nazywana jest „krajem mlekiem i miodem płynącym”, stąd wniosek, że Eucharystia, której manna była zapowiedzią, daje przedsmak nowej Ziemi Obiecanej, czyli samego nieba. Co więcej, ponieważ świątynia wybudowana została na wzór niebiańskiego wzoru, stąd wniosek, że również w niebiańskiej świątyni musiał być odpowiednik manny. Tradycja deuteronomistyczna wzmiankę o mannie rozpoczyna słowem: „pamiętaj” (hebr. zākar). Z ogromnym prawdopodobieństwem termin „pamiątka”, którym posłużył się Jezus podczas ostatniej wieczerzy, wywodzi się z tego samego rdzenia, co również buduje analogię pomiędzy darem manny a Eucharystią. Co więcej, jak wykazaliśmy – Izraelici wierzyli, że gdy pojawi się Mesjasz, powtórzy cud manny. Autorzy Starego Testamentu ukazują dar chleba z nieba jako nadprzyrodzony, a jednocześnie doczesny. Manna przejawiała właściwości nadprzyrodzone, które szeroko omówiliśmy w pierwszej części naszej pracy, ale była jednocześnie pokarmem doczesnym, który ustał po dojściu Izraelitów do Ziemi Obiecanej (Ne 9, 15, 29; Ps 78, 23-25; 105, 40; Mdr 16, 20-26; 19, 2-21). Analogicznie jest z Eucharystią: jest ona pokarmem doczesnym, owocem ziemi i pracy rąk ludzkich, ale – przemieniona w Ciało i Krew Pańską – jest jednocześnie pokarmem dającym życie wieczne i nieśmiertelność. Gdy Izraelici dokończyli wędrówkę do Kanaanu, ustała manna, ale oni natychmiast zaczęli żywić się przaśnymi chlebami: „Następnego dnia Paschy jedli z plonu tej krainy, chleby przaśne i ziarna prażone tego samego dnia. Manna ustała następnego dnia, gdy zaczęli jeść plon tej ziemi” (Joz 5, 11). Jak wiadomo, przaśne chleby też wskazują na Eucharystię, przecież to właśnie nad macą Jezus wypowiedział słowa konsekracji. W ten sposób analogia się domyka: w czasie wędrówki Izraelici żywili się manną, która jest zapowiedzią Eucharystii, a po wejściu do Kanaanu jedli przaśne chleby, również zapowiedź Eucharystii; podczas swej ziemskiej wędrówki chrześcijanie spożywają Eucharystię, a po osiągnięciu nieba, nowej Ziemi Obiecanej, uczestniczyć będą w eschatologicznej uczcie mesjańskiej w obecności Baranka jakby zabitego, a jednak żyjącego na wieki. Do daru manny nawiązuje Jezus w mowie wygłoszonej w Kafarnaum, zwanej eucharystyczną (J 6, 22-58), w której bezpośrednim kontekście pojawia się opis cudownego rozmnożenia chleba, także stanowiącego zapowiedź Eucharystii (J 6, 1-15). Niezwykle istotna w całej mowie eucharystycznej jest wybrana przez ewangelistę terminologia. Jezus mówi o „chlebie pozostającym/trwającym” (gr. menousan; J 6, 27), który należy identyfikować z „chlebem życia” z dalszej części mowy. „Chleb trwający” i „chleb życia” to jeden i ten sam chleb, a jego dawcą jest Syn Człowieczy (J 6, 27.53). Chlebem ty jest sam Jezus: „Jam jest chleb życia (gr. artos dzōēs)” (J 6.35.48). Choć niektórzy bibliści sugerowali, że Jezus ma na myśli swoje nauczanie, pogląd taki został przezwyciężony przez rzetelną analizę egzegetyczną wypowiedzi Jezusa, której najistotniejsze wątki zaprezentowane zostały w pierwszej części naszej pracy. W dalszej części mowy eucharystycznej Jezus identyfikuje chleb życia z własnym ciałem, które wręcz określone zostało greckim terminem „mięso” (gr. sarks). Podczas wyjścia Bóg dał Izraelitom „chleb” z nieba i „mięso” (hebr. bāšār) przepiórek (Wj 16, 4-15). Analogicznie Jezus zapowiada dar Eucharystii, która będzie „chlebem żywym”, a jednocześnie Jego „ciałem”, dodając, iż Jego wyznawcy winni pić Jego krew, która jest prawdziwym napojem (J 6, 53-54). Religia Żydów surowo zabraniała spożywanie ludzkiego mięsa (Pwt 28, 53-57) i picia krwi (Rdz 9, 3-4; Pwt 12, 16; Kpł 17, 10-12). Aby cała wypowiedź Jezusa brzmiała jeszcze bardziej naturalistycznie, ewangelista sięga po czasownik „gryźć/przeżuwać” (gr. trōgō), zamiast spodziewanego „jeść/spożywać” (gr. esthiō). Jezus mówi o „dawaniu” swojego ciała, nie używając spodziewanego czasownika tithēmi, ale widōmi, czyli dokładnie jak w tekstach, w których oznajmia o „daniu” swojego życia (J 10, 11.15.17.18; 13, 37; 15, 13). Na całą zapowiedź Eucharystii, którą Jezus wygłasza w synagodze, nakłada się obietnica wskrzeszenia z martwych i życia wiecznego (gr. dzōē aiōnios; J 6, 47.54). Ten eschatologiczny rys pokarmu obiecanego przez Jezusa zostaje podkreślony przez autora Apokalipsy, który mówi o „mannie ukrytej” (gr. manna kekrymmenou), zarezerwowanej dla „zwycięzców” (Ap 2, 17). Została ona ukryta w tym sensie, że została zachowana dla sprawiedliwych, którzy wejdą do ostatecznego królestwa Bożego w niebie; zostanie ponownie ukazana przez Mesjasza (Wj 16, 32-35); stanie się pokarmem przynoszącym życie wieczne (J 6, 27.32-33.36.48-52).” (s. 892-895) „Eucharystia jako uobecniająca śmierć Chrystusa, dzięki której pokonał On swoich przeciwników, staje się pokarmem nieśmiertelności i zapowiada ostateczne zwycięstwo każdego wierzącego nad śmiercią, w myśl słów zawartych w mowie eucharystycznej: „To jest chleb, który z nieba zstępuje: kto go spożywa, nie umrze. Ja jestem chlebem żywym, który zstąpił z nieba. Jeśli kto spożywa ten chleb, będzie żył na wieki” (J 6, 50-51). Eucharystia jest bowiem zadatkiem przyszłego zmartwychwstania: „Kto spożywa moje Ciało i pije moją Krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym” (J 6, 54).” (s. 885)

„EUCHARYSTIA w tradycji Biblijnej”, Mariusz Rosik, Wrocław 2022

„Zupełnie wyjątkową zapowiedzią Eucharystii jest dar manny, jaki Izraelici otrzymali podczas wędrówki do Ziemi Obiecanej (Wj 16, 4-7; Lb 11, 4-9; Pwt 8, 2-3); wyjątkową, gdyż przywołuje ją sam Chrystus w mowie eucharystycznej. Autor Księgi Wyjścia określa Izraelitów oczekujących na dar manny liturgicznym terminem „zgromadzenie” (hebr. ʻēdā). Dar manny związany jest także z darem przepiórek: „Słyszałem szemranie Izraelitów. Powiedz im tak: O zmierzchu będziecie jeść mięso, a rano nasycicie się chlebem. Poznacie wtedy, że Ja, Pan, jestem waszym Bogiem” (Wj 16, 12). W kontekście eucharystycznym jest to istotne o tyle, że mamy do czynienia jednocześnie z chlebem (manną) i mięsem. Również pod względem wyglądu manna może budzić skojarzenia z Eucharystią, choć jeszcze nie jest to żaden argument teologiczny: „Była ona biała jak ziarno kolendra i miała smak placka z miodem” (Wj 16, 31). Natomiast w fakcie przechowywania manny w Namiocie Spotkania (Wj 16, 32-34; Lb 17, 2-5), a później w Miejscu Najświętszym świątyni jerozolimskiej widzieć można podstawy teologiczne praktyki przechowywania Najświętszego Sakramentu w tabernakulum (zwróćmy uwagę, że łac. tabernakulum oznacza właśnie „namiot”). Manna przechowywana była w naczyniu (hebr. sinsenet), które według Septuaginty wykonane było ze złota, co stoi u podstaw kościelnej praktyki przechowywania Eucharystii w pozłacanych naczyniach. Manna miała smak placka z miodem (Wj 16, 31).

Ponieważ ziemia obiecana nazywana jest „krajem mlekiem i miodem płynącym”, stąd wniosek, że Eucharystia, której manna była zapowiedzią, daje przedsmak nowej Ziemi Obiecanej, czyli samego nieba. Co więcej, ponieważ świątynia wybudowana została na wzór niebiańskiego wzoru, stąd wniosek, że również w niebiańskiej świątyni musiał być odpowiednik manny.

Tradycja deuteronomistyczna wzmiankę o mannie rozpoczyna słowem: „pamiętaj” (hebr. zākar). Z ogromnym prawdopodobieństwem termin „pamiątka”, którym posłużył się Jezus podczas ostatniej wieczerzy, wywodzi się z tego samego rdzenia, co również buduje analogię pomiędzy darem manny a Eucharystią. Co więcej, jak wykazaliśmy – Izraelici wierzyli, że gdy pojawi się Mesjasz, powtórzy cud manny. Autorzy Starego Testamentu ukazują dar chleba z nieba jako nadprzyrodzony, a jednocześnie doczesny. Manna przejawiała właściwości nadprzyrodzone, które szeroko omówiliśmy w pierwszej części naszej pracy, ale była jednocześnie pokarmem doczesnym, który ustał po dojściu Izraelitów do Ziemi Obiecanej (Ne 9, 15, 29; Ps 78, 23-25; 105, 40; Mdr 16, 20-26; 19, 2-21). Analogicznie jest z Eucharystią: jest ona pokarmem doczesnym, owocem ziemi i pracy rąk ludzkich, ale – przemieniona w Ciało i Krew Pańską – jest jednocześnie pokarmem dającym życie wieczne i nieśmiertelność.

Gdy Izraelici dokończyli wędrówkę do Kanaanu, ustała manna, ale oni natychmiast zaczęli żywić się przaśnymi chlebami: „Następnego dnia Paschy jedli z plonu tej krainy, chleby przaśne i ziarna prażone tego samego dnia. Manna ustała następnego dnia, gdy zaczęli jeść plon tej ziemi” (Joz 5, 11). Jak wiadomo, przaśne chleby też wskazują na Eucharystię, przecież to właśnie nad macą Jezus wypowiedział słowa konsekracji. W ten sposób analogia się domyka: w czasie wędrówki Izraelici żywili się manną, która jest zapowiedzią Eucharystii, a po wejściu do Kanaanu jedli przaśne chleby, również zapowiedź Eucharystii; podczas swej ziemskiej wędrówki chrześcijanie spożywają Eucharystię, a po osiągnięciu nieba, nowej Ziemi Obiecanej, uczestniczyć będą w eschatologicznej uczcie mesjańskiej w obecności Baranka jakby zabitego, a jednak żyjącego na wieki.

Do daru manny nawiązuje Jezus w mowie wygłoszonej w Kafarnaum, zwanej eucharystyczną (J 6, 22-58), w której bezpośrednim kontekście pojawia się opis cudownego rozmnożenia chleba, także stanowiącego zapowiedź Eucharystii (J 6, 1-15). Niezwykle istotna w całej mowie eucharystycznej jest wybrana przez ewangelistę terminologia. Jezus mówi o „chlebie pozostającym/trwającym” (gr. menousan; J 6, 27), który należy identyfikować z „chlebem życia” z dalszej części mowy. „Chleb trwający” i „chleb życia” to jeden i ten sam chleb, a jego dawcą jest Syn Człowieczy (J 6, 27.53). Chlebem ty jest sam Jezus: „Jam jest chleb życia (gr. artos dzōēs)” (J 6.35.48).

Choć niektórzy bibliści sugerowali, że Jezus ma na myśli swoje nauczanie, pogląd taki został przezwyciężony przez rzetelną analizę egzegetyczną wypowiedzi Jezusa, której najistotniejsze wątki zaprezentowane zostały w pierwszej części naszej pracy. W dalszej części mowy eucharystycznej Jezus identyfikuje chleb życia z własnym ciałem, które wręcz określone zostało greckim terminem „mięso” (gr. sarks). Podczas wyjścia Bóg dał Izraelitom „chleb” z nieba i „mięso” (hebr. bāšār) przepiórek (Wj 16, 4-15). Analogicznie Jezus zapowiada dar Eucharystii, która będzie „chlebem żywym”, a jednocześnie Jego „ciałem”, dodając, iż Jego wyznawcy winni pić Jego krew, która jest prawdziwym napojem (J 6, 53-54). Religia Żydów surowo zabraniała spożywanie ludzkiego mięsa (Pwt 28, 53-57) i picia krwi (Rdz 9, 3-4; Pwt 12, 16; Kpł 17, 10-12).

Aby cała wypowiedź Jezusa brzmiała jeszcze bardziej naturalistycznie, ewangelista sięga po czasownik „gryźć/przeżuwać” (gr. trōgō), zamiast spodziewanego „jeść/spożywać” (gr. esthiō). Jezus mówi o „dawaniu” swojego ciała, nie używając spodziewanego czasownika tithēmi, ale widōmi, czyli dokładnie jak w tekstach, w których oznajmia o „daniu” swojego życia (J 10, 11.15.17.18; 13, 37; 15, 13). Na całą zapowiedź Eucharystii, którą Jezus wygłasza w synagodze, nakłada się obietnica wskrzeszenia z martwych i życia wiecznego (gr. dzōē aiōnios; J 6, 47.54). Ten eschatologiczny rys pokarmu obiecanego przez Jezusa zostaje podkreślony przez autora Apokalipsy, który mówi o „mannie ukrytej” (gr. manna kekrymmenou), zarezerwowanej dla „zwycięzców” (Ap 2, 17). Została ona ukryta w tym sensie, że została zachowana dla sprawiedliwych, którzy wejdą do ostatecznego królestwa Bożego w niebie; zostanie ponownie ukazana przez Mesjasza (Wj 16, 32-35); stanie się pokarmem przynoszącym życie wieczne (J 6, 27.32-33.36.48-52).” (s. 892-895)

„Eucharystia jako uobecniająca śmierć Chrystusa, dzięki której pokonał On swoich przeciwników, staje się pokarmem nieśmiertelności i zapowiada ostateczne zwycięstwo każdego wierzącego nad śmiercią, w myśl słów zawartych w mowie eucharystycznej: „To jest chleb, który z nieba zstępuje: kto go spożywa, nie umrze. Ja jestem chlebem żywym, który zstąpił z nieba. Jeśli kto spożywa ten chleb, będzie żył na wieki” (J 6, 50-51). Eucharystia jest bowiem zadatkiem przyszłego zmartwychwstania: „Kto spożywa moje Ciało i pije moją Krew, ma życie wieczne, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym” (J 6, 54).” (s. 885)

Zobacz:

Komentarze do J 6, 48-54

"To czyńcie na moją pamiątkę" (Łk 22, 19) Piotr Andryszczak

Ga 1, 6-9