"5 rzeczy, których twój ksiądz nie powie Ci o śmierci" (3)

"Kolejną rzeczą skrzętnie ukrywaną jest fakt, że słowo Szeol tłumaczone jako piekło oznacza po prostu grób. Zobacz parę wersetów, w których użyte jest to słowo. Zacznijmy od tego, co napisał na temat Szeolu Salomon:"

"Zobacz, że w tym wersecie Szeol jest poprawnie przetłumaczone jako grób"

"Co do Koh 9:10, 3:20n., to autor ciągle mówi: „Powiedziałem sobie” (np. Koh 3:18) lub stawia wiele znaków zapytania („Któż pozna...?” Koh 3:21). Jest więc pełen wątpliwości i zwątpienia. Wszystko nazywa marnością (ok. 33 razy, np. Koh 1:2). Wątpi w zapłatę po śmierci, gdyż nie zna objawienia Chrystusowego (Koh 9:5; por. 2Kor 5:10). Uważa też, że „Ten sam spotka los sprawiedliwego, jak i złoczyńcę” (Koh 9:2; por. J 5:28n.). Zaś w tekście Koh 9:10 stwierdza, że wszystkie zamiary i projekty życiowe trzeba wykonać teraz, bo nie mają one wartości po śmierci (w Szeolu), bo człowiek nie może ich wtedy dokończyć. Dopiero na końcu, po długich przemyśleniach, Kohelet ukazuje swą wiarę w życie pozagrobowe (przypis BP - Koh 12:7): „a duch powróci do Boga, który go dał” Koh 12:7 (słowo „duch” por. Łk 24:37). Pamiętajmy też, że nie na Kohelecie kończy się objawienie, lecz na Jezusie, który „na życie i nieśmiertelność rzucił światło przez Ewangelię” 2Tm 1:10. A umarli w Chrystusie nie idą jak uczy Koh 9:10 do Szeolu, lecz dzięki ofierze Jezusa ich dusze są z Nim (Flp 1:21-24, Hbr 12:23, Ap 6:9, Łk 23:43). Kohelet, nie znający pełni objawienia Bożego, nie tylko nie pojmuje całej nauki o duszy (por. Iz 14:9, Dn 3:86, Prz 20:27, Ez 31:16nn.), ale i nie zna najważniejszej prawdy NT, tzn. zmartwychwstania. Nazywa on bowiem grób „wiecznym domem” (Koh 12:5) i twierdzi, że ludzie „już nigdy więcej udziału nie mają żadnego we wszystkim, cokolwiek dzieje się pod słońcem”, a więc na ziemi, a ich miłość zanika (Koh 9:6; por. 1Kor 13:8). Z tego powodu wielu biblistów uważa, że saduceusze czasów Jezusa czerpali argumenty dla swej niewiary w wyżej wymienione prawdy z pełnej wątpienia Księgi Koheleta, w której wszystko jest marnością i kwestią przypadku (Koh 9:11; por. Mt 10:29nn., Iz 45:7, Prz 16:4, 33). Oto zestawienie niepełnego objawienia Koheleta i pełni objawienia Jezusa w Nowym Testamencie (2Tm 1:10, J 1:17).

ST, który nie zawierał pełni Objawienia ukazywał pewien sposób egzystencji dusz zmarłych osób. Szeol więc to nie grób. Na przykład teksty 2Krl 22:20 i 1Krl 2:10 mówią osobno o przyłączeniu do przodków (dusza w szeolu) i złożeniu do grobu. Rdz 37:33 i 35 wskazuje, że szeol nie mógł być grobem, bo Józef miał być pożarty przez zwierzęta. Również Jakub (jego dusza) przyłączony został do przodków w chwili śmierci (Rdz 49:33), a nie w momencie złożenia w grobie w Kanaanie (Rdz 50:13). Zmarli w Biblii nazwani są „cieniami” (heb. refaim, np. Ps 88:11, Iz 14:9, Prz 21:16), które to choć są odbiciem niedoskonałym, ale istniejącym (por. „cienie” Hbr 8:5, Kol 2:17).

W ST mamy przynajmniej dwa teksty, które nie przeczą egzystencji zmarłych, a w obrazowy sposób ją potwierdzają:

„Podziemny Szeol poruszył się przez ciebie, na zapowiedź twego przybycia; dla ciebie obudził cienie zmarłych, wszystkich wielmożów ziemi; kazał powstać z tronów wszystkim królom narodów. Wszyscy oni zabierają głos, by ci powiedzieć: »Ty również padłeś bezsilny jak i my, stałeś się do nas podobny! Do Szeolu strącony twój przepych i dźwięk twoich harf. Robactwo jest twoim posłaniem, robactwo też twoim przykryciem...«” (Iz 14:9-11).

„Gdy go strącałem do Szeolu, pomiędzy tych, którzy zeszli do dołu, hukiem jego upadku zatrwożyłem wszystkie narody. W krainie podziemnej pocieszały się wszystkie drzewa Edenu, piękne i wspaniałe drzewa Libanu, wszystkie, które wodami zostały zroszone. Równocześnie zeszły do Szeolu, pomiędzy tych, którzy od miecza polegli, te wszystkie spośród narodów, które w jego cieniu spoczywały” (Ez 31:16-17).

Inny fragment ze ST (Ez 32:17-32) opisuje Szeol jako miejsce o różnych ‘poziomach’, prawie tak jak w NT, gdzie w Hadesie w różnych miejscach przebywali Łazarz i bogacz. Tu również słyszymy głos („powiedzą do niego”):

„Wtedy powiedzą do niego mocarni bohaterowie ze środka Szeolu: razem ze swymi pomocnikami zstępują do dołu i będą leżeć wśród nieobrzezanych, razem z tymi, których miecz pobije” Ez 32:21.

„Ich groby położone są w najgłębszym dole, a jego hufce są wokół jego grobu – to wszyscy pobici, polegli od miecza, ci, którzy szerzyli postrach w kraju żyjących” Ez 32:23.

„A leżą oni nie przy bohaterach, którzy padli w czasach pradawnych, którzy w pełnej zbroi bojowej zstąpili do Szeolu, którym podłożono ich miecze pod głowy, a ich tarcze na ich kości, gdyż byli postrachem dla bohaterów w kraju żyjących” Ez 32:27.

Inny tekst ze ST ukazuje, podobnie jak później Ap 6:9, 11 i 14:13, „odpoczynek” dusz w „pokoju” po śmierci: „a on odchodzi, by zażywać pokoju. Ci, którzy postępują uczciwie, spoczywają na swoich łożach” (Iz 57:2).

Tekst Syr 30:17 zawiera słowa o „wiecznym odpoczynku”, co można łączyć z fragmentem Ap 14:13 („niech odpoczną”): „Lepsza jest śmierć niż przykre życie i lepszy wieczny odpoczynek niż stała choroba” (Syr 30:17). Fraza „wieczny odpoczynek” dziś wykorzystywana jest w jednej z modlitw za zmarłych („wieczny odpoczynek racz im dać Panie...”). (str.294-296)

"Jednak nauczanie Starego Testamentu stanowiło przygotowanie nauki Chrystusa. Dlatego wszystkie wypowiedzi Starego Testamentu na temat Szeolu trzeba podporządkować wypowiedziom Nowego Testamentu. Także wszystkie miejsca w Nowym Testamencie, które posługują się terminem Szeol w znaczeniu ogólnym, trzeba harmonizować z pozostałymi, które zawierają już jednoznacznie sprecyzowany sens. Nie znaczy to jednak, że Nowy Testament nie nadał temu słowu nowego znaczenia. Otóż w przypowieści o bogaczy i Łazarzu (Łk 16, 19-31) odpowiednik Szeolu, czyli greckie słowo Hades, posiada jednoznacznie sprecyzowane znaczenie. Oznacza świadomie doświadczaną karą za grzech, wymierzoną po śmierci" (Ks. Tadeusz Pietrzyk Świadkowie Jehowy - kim są?, wyd.1991, str.109)

"W najstarszych Księgach Starego Testamentu tzw. Pięcioksięgu lub inaczej Torze w zasadzie nie mówi się ani o zmartwychwstaniu ani o życiu po śmierci. Prawdy te dojrzewały w świadomości Hebrajczyków długo i stopniowo.

Ogólnoludzkie doświadczenie mówi, że śmierć - to zjawisko powszechne, nieubłagana konieczność, droga bez powrotu, koniec ziemskich poczynań i pozbawienie wszystkiego co doczesne. Dla powszechnego prawa śmierci przyjmujemy dziś przede wszystkim wytłumaczenie fizjologiczne, nieodwracalność procesów stopniowego zamierania czynności życiowych organizmu. Znał to wytłumaczenie także Stary Testament: "Wszelkie ciało starzeje się jak odzienie i to jest odwieczne prawo: Na pewno umrzesz" (Syr 14, 17).

Hebrajczycy nigdy nie mieli ściśle monoteistycznej, materialistycznej koncepcji człowieka. Wprost przeciwnie zawsze wierzyli w jakieś przedłużenie istnienia człowieka po śmierci - w Szeolu.

Szeol, to najczęstsze określenie biblijne Otchłani czyli świata zmarłych. Wyraz "szeol" występuje w Biblii hebrajskiej 66 razy, Septuaginta tłumaczy go zazwyczaj przez ha[i]des. Obok tego terminu jako synonim 6 razy występuje abaddon = "Zagłada". W paraleliźmie zaś do Szeolu występują jako jego synonimy: "grób, dół, jama" lub "śmierć", odpowiednio ilustrując jakby lokalizację lub też stan. Jedno i drugie nie może być brane dosłownie, lecz tylko analogicznie.

Szeol - to podziemne (por. Lb 16, 30-33) pomieszczenie wszystkich bez wyjątku zmarłych, a skoro ziemia pływa jak płaska tarcza na praoceanie (tehom), to Szeol trzeba pod nim umiejscowić (por. Hi 26, 5n; 38, 16n) jako najniższą część świata stworzonego (por. Wj 20, 4; Flp 2, 10).

Mieszkańcy Szeolu - to c i e n i e (refaim) (Iz 26, 14. 19; Ps 88, 11; Prz 9, 18). Natomiast zmarli, którzy przebywają w szeolu, nigdy nie nazywają się "duszami" (nefasot) ani też "duchami" (ruchot), gdyż oba te słowa kojarzą się z pełnym witalizmem, a tymczasem bytowanie zmarłych w Szeolu mało ma objawów witalnych: "Moje posłanie jest między zmarłymi, tak jak zabitych, którzy leżą w grobie, o których już nie pamiętasz, którzy wypadli z Twej ręki" (Ps 88, 6).

Ze strony cieni to oderwanie od Boga zaznacza się brakiem jego kultu: "Zaiste nie Szeol Cię sławi, ani Śmierć wychwala Ciebie; nie oglądają się na Twą wierność, którzy w dół zstępują" (Iz 38, 18). Szereg innych metafor wyraża to ograniczone bytowanie. Szeol jest miejscem mroku (Hi 10, 21n; Ps 49, 20; 88, 13; Lm 3, 6), ponieważ światło wiąże się z życiem (Koh 11, 7n). Trwanie w nim przyrównuje się do snu (Hi 3, 13; 14, 12; Ps 13, 4), ponieważ cienie w szeolu nie wiedzą, co się dzieje na ziemi żyjących (Hi 14, 21; Koh 9, 5. 6; Iz 63, 16), będąc "w ziemi zapomnienia" (Ps 88, 13). Ich trwanie nacechowane jest brakiem uczuć, myślenia, działania: "Nie ma żadnej czynności ni zrozumienia, ani poznania, ani mądrości w Szeolu, do którego ty zdążasz" (Koh 9, 10). Jedynym pożytkiem takiego bytowania jest spoczynek i wolność od doczesnych udręk: Teraz bym spał, wypoczywał, odetchnąłbym w śnie pogrążony z królami, ziemskimi władcami, co sobie stawiali grobowce, wśród wodzów w złoto zasobnych, których domy są pełne srebra. Tam niegodziwcy nie krzyczą, spokojni, zużyli już siły. Tam wszyscy więźniowie bez lęku, nie słyszą już głosu strażnika; tam razem i mały, i wielki, tam sługa jest wolny od pana" (Hi 3, 13-19). Pod tym jednym względem można uznać pobyt w Szeolu za lepszy: "Lepsza jest śmierć niż przykre życie i lepszy wieczny odpoczynek niż stała choroba" (Syr 30, 17).

Z czasem Izrael wyjdzie z tego pierwotnego stadium objawienia życia pozagrobowego. Niemniej i to stadium należy sprawiedliwie docenić, a nawet uznać jego jeszcze dziś aktualne znaczenie jako obrazu trudności niekiedy przeżywanych przez ludzi, którzy szukają sensu życia nie mając jeszcze pełnej wiary.

Przekroczenie tego pierwotnego stadium dokonuje się w czasach rozwiniętego judaizmu, a to pod wpływem zetknięcia się z myślą filozoficzną grecką, spuścizną po Platonie. To właśnie hellenizm przyniósł Żydom platońską ideę duszy nieśmiertelnej, ontycznie różnej i niezależnej w bytowaniu od ciała. Tę ideę Żydzi z łatwością zasymilowali, nie podzielając przy tym wcale platońskiej pogardy dla ciała. Punkty zaczepienia dla pogodniejszej koncepcji bytowania po śmierci już były u Hebrajczyków w tradycjach bardzo dawnych. I tak Henoch podobał się Bogu i dlatego został zabrany (por. Rdz 5, 24; Syr 44, 16; Hbr 11, 5). Również tajemnicze, choć nieco inaczej w szczegółach przedstawione zostało odejście ze świata proroka Eliasza: "oto zjawił się wóz ognisty wraz z rumakami ognistymi i rozdzielił obydwóch: a Eliasz wśród wichru wstąpił do niebios" (2Krl 2, 11n). Myśl jest zasadniczo podobna: Eliasz również uniknął zstąpienia do Szeolu, i to dzięki szczególnej interwencji Bożej (ogień i wicher - elementami teofanii). Te dwa wyjątkowe wypadki, połączone z rajską pierwotną nieśmiertelnością człowieka (por. Rdz 2, 9; 3, 22), dawały Hebrajczykom już przed zetknięciem się z myślą platońską przeczucie szczęśliwego życia po śmierci, życia z Bogiem, którego Prawo było z radością sprawiedliwych już w życiu doczesnym.

Jednakże pod wpływem okrutnych doświadczeń i obserwacji życia Izraelczycy zaczęli sobie uświadamiać, że często bywa tak, iż ludzie sprawiedliwi cierpią i umierają młodo, ponosząc śmierć męczeńską, zaś bezbożnicy żyją długo i korzystają z dobrobytu doczesnego. Dopiero w uformowanym judaizmie (ok. 587 r przed Chr.) zaczęło dojrzewać bardziej wykrystalizowane pojmowanie życia po śmierci, nagrody i kary, zwłaszcza na terenie Palestyny, gdzie judaizm stykał się z antropologią i filozofią grecką. Zrozumiano wówczas, że krew i cierpienie męczenników za wiarę i zbrodnie oprawców nie mogą być jednakowo traktowane w Szeolu. Skoro jednak sprawiedliwości często nie staje się zadość w życiu doczesnym, zatem musi się dokonać w życiu wiecznym.

Los sprawiedliwych i grzeszników kazał się z czasem Żydom zastanowić nad stopniowaniem kary za grzechy. I tak jacyś grzesznicy znajdują się "najgłębiej" w szeolu (Iz 14, 15; Ez 32, 23). A za niewątpliwe winy, ale mniejsze, będzie możliwość oczyszczenia się po śmierci mocą złożonej za zmarłych ofiary (2 Mch 12, 43nn). Skoro sprawiedliwi cieszą się po śmierci pokojem: "Dusze sprawiedliwych są w ręku Boga i nie dosięgnie ich męka. Zdało się oczom głupich, że pomarli, zejście ich poczytano za nieszczęście i odejście od nas za unicestwienie, a oni trwają w pokoju" (Mdr 3, 1-3), jest możliwe z ich strony wstawiennictwo u Boga na korzyść żyjących (2 Mch 15, 12-16 takim ukazuje proroka Jeremiasza)." (str.150-155)

"Zobacz, że w tym wersecie Szeol jest poprawnie przetłumaczone jako grób. Zobaczmy kolejny fragment z Księgi Rodzaju"

"Skoro Szeol byłby wiecznie płonącym piekłem przeznaczonym dla najgorszych grzeszników, którzy odrzucili Boga, to jak to jest, że tutaj synowie Jakuba mówią, że ich ojciec, to tam właśnie trafi. Z tego względu tłumacze Biblii w tym wersecie właściwie przetłumaczyli słowo Szeol, wiedząc że chodzi o grób."

"Job podobnie patrzył na tę sprawę"

"Zobacz kolejny bardzo ciekawy werset, który ponad wszelką wątpliwość, pokazuje nam, że Szeol to zwyczajnie grób człowieka"

"Jak to? Job prosi, aby Bóg ukrył go w piekle?"

"Teraz chciałbym pokazać ci jeden z wielu innych wersetów, które zostały przetłumaczone w bardzo dziwny sposób"

"Tutaj słowo piekło jest dokładnie tym samym słowem, które było użyte wcześniej. Dlaczego tłumacz tutaj przetłumaczył to słowo jako piekło, a w innych miejscach jako grób?"

"Tutaj słowo piekło jest dokładnie tym samym słowem, które było użyte wcześniej. Dlaczego tłumacz tutaj przetłumaczył to słowo jako piekło, a w innych miejscach jako grób? "

"Jest tak dlatego, że każdy tłumacz podchodził do tłumaczenia z wcześniejszym swoim zrozumieniem Pisma. I gdy zobaczył, że psalmista prosi o to, aby to jego dusza nie została w grobie, to uznał, że pewnie chodzi o piekło. Można powiedzieć, że za dużo księży się nasłuchał, w kwestii tego, czym jest dusza."