Inne porzucone daty

Autor: Włodzimierz Bednarski,
"Daty odrzucone i zmienione przez Świadków Jehowy"
"Inne porzucone daty"

Inne porzucone daty

Z kronikarskiego obowiązku zobligowani jesteśmy do wskazania również innych dat używanych przez Towarzystwo Strażnica do obliczeń chronologicznych, prócz tych szeroko opisanych (1798, 1799, 1874, 1875, 1878, 1881). Posługiwano się nimi też przez wiele lat, ale z czasem zostały one zarzucone.

Mamy tu na myśli lata 4129, 4128, 4127, 4126, 4028, 4027, 4026 i 4025 przed Chr. (są to lata stworzenia lub grzechu Adama), rok 1575 przed Chr., rok 606 przed Chr., „rok zerowy” oraz następujące lata: 539, 1829, 1843, 1844, 1846, 1872, 1873, 1879, 1910, 1911, 1912, 1913, 1915, 1916, 1917, 1920, 1921, 1925, 1926, 1931, 1932, 1935 i 1980 (niektórym datom zmieniono znaczenie, np. 1914, 1918, 1919). Wspominamy też daty bardzo odległe od nas w czasie: 2874, 2875, 2914 i 2915 po Chr. (te wyznaczały kres Tysiąclecia), a także rok 2883 (wyznaczał kres krótkiego panowania szatana po Tysiącleciu, od 2874 r.).

Lata 4129, 4128, 4028, 4027, 4026 i 4025 przed Chr.

Lata 4129, 4128, 4028, 4026 i 4025 przed Chr. w różnych okresach wyznaczały Towarzystwu Strażnica rok stworzenia Adama, na podstawie którego wyliczano wspomniane 6000 lat istnienia człowieka. Po tym okresie spodziewano się nastania szczęśliwego 1000-lecia:

„Świadkowie Jehowy przez długi czas wierzyli, że Tysiącletnie Panowanie Chrystusa rozpocznie się po 6000 lat dziejów ludzkich” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 104).

Rok 4128 został odrzucony w roku 1935 (także rok 4129, który był wymiennikiem roku 4128) i zamieniona na rok 4028 (patrz ang. Złoty Wiek 27.03 1935 s. 413). Chociaż z drugiej strony w polskich publikacjach była ona nadal preferowana (co najmniej do roku 1937), o czym pisaliśmy wcześniej (patrz Nowy Dzień 15.09 1937 s. 407). Oto wspomnienia o roku 4129, który jest mniej znany niż rok 4128:

„Porównajmy teraz wywody biskupa Ushera, przyjęte przez Chrześcian z wywodami naszemi, a z pewnością zainteresują nas one. (...) Chociaż Usher błędnie podawał liczbę lat od Stworzenia Człowieka do R. P. 1 na 4005, możemy przy pomocy Pisma Św. łatwo ją skorygować na 4129. Jasno więc jest obecnie zrozumiałe, że z rokiem 1872 kończy się 6000 lat od Stworzenia, a z rokiem P. 1873 rozpoczyna się siódmy tysiąc lat, czyli dzień tysiącletni historyi świata” (Nadszedł Czas 1919 [ang. 1889] s. 52 i 55).

Patrz też Souvenir Notes—Bible Students’ Conventions 1914 – B. C. 4129 F. Creation of Adam. 4127 F. Fall of Adam and Eve. (tabela BIBLE CHRONOLOGY).

„Adam został stworzony około 1 października 4129 roku przed Chr. To był moment, w którym zaczyna się historia” (ang. Złoty Wiek 30.05 1928 s. 564 – Adam was created about October 1, 4129 B. C. This was the point at which the story begins).

„Adam ........ 4129-3199 przed Chr.” (ang. Złoty Wiek 24.05 1922 s. 515; ang. Złoty Wiek 25.02 1925 s. 325).

W roku 1944 zamieniono rok 4028 na 4026 (patrz The Kingdom Is at Hand 1944 s. 171), który z kolei porzucono w roku 1951 na rzecz roku 4025 (patrz ang. Strażnica 01.04 1951 s. 221).

Natomiast rok 4025 odrzucono w roku 1963, wprowadzając znów rok 4026 (patrz “All Scripture Is Inspired of God and Beneficial” 1963 s. 285; Całe Pismo jest natchnione przez Boga i pożyteczne 1998 s. 286-287).

Rok 4026 nadal obowiązuje, ale tylko jako rok stworzenia Adama. Odrzucono go jako rok stworzenia Ewy i rozpoczęcia się odpoczynku Boga po stworzeniu wszystkiego.

Rok 4027 pojawił się tylko w jednej angielskiej publikacji z roku 1971, a na dodatek jako wymiennik roku 4026 (Aid to Bible Understanding 1971 s. 1100; por. s. 23 [o 4027 r. p.n.e.] i s. 642 [o 4026 i 4027 r. p.n.e.]).

Rok 4127 i 4126 przed Chr.

Lata 4127 i 4126 przed Chr. to dokładny czas, według Towarzystwa Strażnica, kiedy Adam zgrzeszył i został wypędzony z raju (miał tam przebywać przez dwa lata):

„Jesień 4127 prz. Ch. ... Upadek Adama (...) Przedziały Przejść Piramidy 25-30-58” (Dokonana Tajemnica 1925 [ang. 1917] s. 68).

„Stworzenie człowieka umieszczono w roku 4128, a wystąpienie grzechu w roku 4126 p.n.e.” (Strażnica Rok XCVI [1975] Nr 21 s. 16).

Lata grzechu Adama, jak i daty jego stworzenia, odrzucono w identyczny sposób (patrz powyżej).

Podobne zagadnienia dotyczące omawianych lat (4128 p.n.e., itd.) opisaliśmy też w Internecie w artykule pt. Kiedy Świadkowie Jehowy naprawdę zmienili rok powrotu Chrystusa? Zawiera on trochę inne ujęcie tej tematyki oraz poruszane są w nim dodatkowe kwestie, których tu nie omawiamy. Opisujemy to w kilku rozdziałach, począwszy od Rok 1935 i zmiana chronologii dotyczącej stworzenia Adama w roku 4128 przed Chr., a skończywszy w rozdziale Rok 1944 i kolejne korygowanie chronologii.

W kolejnych latach nie wyznaczano dokładnego roku grzechu Adama, a pisano tylko, że miało to miejsce „około” 4025 lub 4026 r. p.n.e. (patrz „Upewniajcie się o wszystkich rzeczach” ok. 1957 [ang. 1953, 1957] s. 54, 252; Strażnica Tom XCII [1971] Nr 3 s. 9).

Rok 1575 przed Chr.

Dodając do roku 1575 przed Chr. okres 3449 lub 3500 lat, otrzymywano rok 1874 lub 1925. Daty te wyznaczały czas Wielkiego Jubileuszu (Nadszedł Czas 1919 [ang. 1889] s. 213-214; Miljony ludzi z obecnie żyjących nie umrą! 1920 s. 59-60). Pierwszy jubileusz wyliczał Russell, drugi – Rutherford.

Później, zamiast roku 1575 przed Chr., który wyznaczał wejście Izraelitów do Ziemi Obiecanej, wprowadzono rok 1475 przed Chr. (patrz ang. Strażnica 15.01 1944 s. 30).

Po dwóch latach, w książce wydanej po angielsku w roku 1946, zamieszczono kolejną datę: rok 1473 przed Chr.:

„Wstąpienie Izraela do Ziemi Obiecanej....1473 (...) Data przed Chr.” („Wyposażony do wszelkiego dzieła dobrego” 1954 s. 169 [ang. 1946 s. 143]).

Te nowe daty (1475 i 1473) nie służyły już do wyliczenia Wielkiego Jubileuszu.

Rok 606 przed Chr.

Wspomniany rok 606 przed Chr. zmieniono z czasem na 607.

R. Franz, były członek Ciała Kierowniczego Świadków Jehowy, tak wspomina zamianę roku 606 na 607:

„Dopiero po śmierci Rutherforda, w 1942 roku, wprowadzono zmianę dotyczącą 606 roku p.n.e. jako punktu wyjściowego przy obliczeniu 2520 lat. Dziwne to, ale do faktu, iż 2520 lat – licząc od roku 606 p.n.e. – kończy się w roku 1915, a nie w 1914, nie przyznawano się ani nie ustosunkowywano się przez ponad 60 lat. Następnie po cichu początkowy punkt cofnięto o jeden rok, a więc do roku 607 p.n.e. po to, aby utrzymać rok 1914 jako zakończenie 2520 lat. Nie odkryto żadnego dowodu historycznego, który wskazywałby, że zniszczenie Jerozolimy wydarzyło się o rok wcześniej, niż dotychczas wierzono. To cofnięcie daty o rok – łatwo to zrobić na papierze – podyktowane było pragnieniem organizacji, aby zachować rok 1914 jako datę, na którą wskazywano przez wiele lat, czego nie robiono w przypadku roku 1915” (Kryzys sumienia R. Franz, 2006 s. 278-279).

Rzeczywiście, gdy zajrzymy do publikacji wydanych jeszcze w roku 1942, zauważymy w nich rok 606 przed Chr. (The New World 1942 s. 77; Enemies 1937 s. 217; Bogactwo 1936 s. 151), a w wydanych już w roku 1943 ujrzymy rok 607 przed Chr. („Prawda was wyswobodzi” 1946 [ang. 1943] s. 223-224; The Kingdom Is at Hand 1944 s. 171).

Tej zmiany dokonano pomimo tego, że wcześniej Towarzystwo Strażnica składało takie oto zapewnienie dotyczące roku 606:

„Datę obalenia Sedekjasza zarówno Pismo Św. jak i historja ustala na rok 606 przed Chr.” (Rząd 1928 s. 182).

Interesujące jest to, że Russell, pomimo twierdzenia, iż jego chronologii nie można zmienić nawet o jeden rok, sam nie był już w kluczowym roku 1914 pewny na 100% swojej interpretacji roku 606:

„Stwierdziliśmy również, że, jak wynika z Biblii, datą, kiedy królestwo zostało zabrane od ostatniego króla z rodu Dawida, króla Sedekiasza, był rok 606 p.n.e. (Nie mówimy, że nie był to rok 605, ani 607, ale, na ile dokładnie umiemy to określić, był to rok 606 p.n.e.)” (ang. Strażnica 01.11 1914 s. 5564 [reprint]).

To samo można powiedzieć o roku 1914. Istnieje przynajmniej jeden tekst z roku 1913, w którym Russell powątpiewa w słuszność swojej chronologii, lecz równocześnie zapewnia, że jego liczenie jest słuszne:

„Musimy przyznać, że istnieje możliwość, iż popełniliśmy błąd w odniesieniu do chronologii, chociaż nie widzimy żadnego błędu w liczeniu Siedmiu Czasów Pogan jako wygasających około 1 października 1914 roku” (ang. Strażnica 15.11 1913 s. 5348 [reprint] – We must admit that there are possibilities of our having made a mistake in respect to the chronology, even though we do not see where any mistake has been made in calculating the Seven Times of the Gentiles as expiring about October 1, 1914).

W roku 1914 jeden z uczniów Russella wspomniał już o roku 607, co ten opublikował, ale tej nauki nie wprowadził (patrz Souvenir Notes—Bible Students’ Conventions 1914, (Asbury Park Convention, June 27, 1914>) – Therefore, late in the fall of 606 1/4 B. C., or about early November of 607 B. C. began the 70 years of desolation and also the ‘Times of the Gentiles,’ as it appears to me now).

Poniżej słowa jednego z czytelników Strażnicy skierowane do Russella w roku 1904. Człowiek ten wytykał Pastorowi błędy w chronologii (rok 606 p.n.e.):

„Do autora Brzasku Millenium [Wykładów Pisma Świętego] i wydawcy Zion’s Watch Tower:

Szanowny Panie, ponieważ zmienił pan poglądy na temat Czasów Pogan, to proszę mi pozwolić zasugerować możliwość jeszcze innego błędu. Liczy pan siedemdziesiąt lat niewoli babilońskiej począwszy od obalenia Sedekiasza, ostatniego króla Judy. Proszę jednak zauważyć, że »Chronologia Biskupa Ushera«, cytowana w przypisach naszego powszechnego przekładu Biblii i bazująca na »Kanonie Ptolemeusza«, rozpoczyna okres siedemdziesięciu lat dziewiętnaście lat wcześniej, a mianowicie w pierwszym roku Nabuchodonozora, gdy do niewoli dostał się Daniel i inni wybitni Żydzi, a na ich kraj została nałożona danina. Tak więc, jeśli ów powszechny sposób liczenia byłby poprawny, oznaczałoby to, że »czasy pogan« rozpoczynałyby się dziewiętnaście lat później, niż pan obliczył, a mianowicie w roku 587 p.n.e. a nie w 606 p.n.e. To zaś z kolei oznaczałoby, że kończyłyby się także o 19 lat później, niż pan obliczył, w październiku 1933 roku, zamiast w październiku 1914. Co pan na to powie? Czy ma pan na tyle pokory, by uznać, że rzuciłem na tę sprawę pewne nowe światło, a że pan i wszyscy czytelnicy Brzasku [Wykładów Pisma Świętego] »całkowicie się myliliście«, chodząc w ciemnościach? (...) Przesunięcie o dziewiętnaście lat, jak sugeruje to powyżej ów brat, czy choćby zmiana o jeden rok, wpłynęłyby na wszystkie proroctwa czasowe z III tomu Brzasku [Wykładów Pisma Świętego]. Okresy 1260, 1290, 1335 oraz 2300 dni z Proroctwa Daniela zostałyby wykolejone, utraciłyby piękny związek wynikający z równoległości dyspensacji” (ang. Strażnica 01.10 1904 s. 3436, 3438).

Przywoływany biskup anglikański Usher żył w latach 1581-1656 i jak widać, już wtedy znany był rok 587 p.n.e. związany z niewolą babilońską. Rok 606 czy 607 to późniejsze pomysły różnych ‘proroków’, dostosowujących proroctwa do swych potrzeb.

Widzimy, że główną argumentacją Russella za rokiem 606 było to, że pasuje on do wszystkich innych jego wyliczeń. Jednak tamte wymienione wyliczenia pastora, co do jednego, zostały z czasem odrzucone przez Towarzystwo Strażnica.

Również w roku 1910 Russell wspominał, przemawiając do Żydów, że gdyby jego wyliczenie roku 1914 było wadliwe, „to mielibyśmy różnicę jedynie osiemnastu lat, co dałoby nam datę 1932 roku” i wskazywałoby to na rok 588 przed Chr. (zdetronizowanie Sedekiasza):

„[Kazanie z roku 1910 pt. Syjonizm w proroctwie] Na ile udało mi się to ustalić, rokiem zdetronizowania Sedekiasza był rok 606 przed Chrystusem. Według takiego obliczenia 2520 lat pogańskiej dzierżawy władzy ma upłynąć w październiku roku 1914. Są niektórzy, co utrzymują, że zdetronizowanie Sedekiasza powinno się datować na rok 588 przed Chrystusem. Gdyby to było zgodne z prawdą, to mielibyśmy różnicę jedynie osiemnastu lat, co dałoby nam datę 1932 roku. W moim jednak przekonaniu przypada to raczej na rok 1914” (Pastor Russell’s Sermons 1917 s. 480; tekst polski cytowany według Kazania Pastora Russella 2012 s. 480 [wyd. „Straż”, Białogard]).

W tych słowach Russella nie zauważamy wielkiego przekonania, co do pewności jego wyliczeń.

Widać z powyższego, że Russell dla Żydów był nawet skłonny przenieść swoje obietnice na rok 1932. Jednak w roku 1932 Towarzystwo Strażnica odrzuciło swoją naukę o Żydach. W tym samym roku wybory w Niemczech wygrała partia Hitlera, który nienawidził Żydów.

Jak wspomnieliśmy, przed rokiem 1914 Russell uczył, że każda zmiana jego chronologii o jeden rok wykolei wszystkie jego wyliczenia.

Czego zaś uczył w roku 1914? Otóż czegoś całkiem odwrotnego. Pisał bowiem o chronologii, „że może być nieakuratną i może się różnić o rok, lub kilka lat”:

„[1914 r.] W sprawie chronologii przypominamy to, cośmy już wyrazili w Wykładach Pisma Św., to jest chronologia jest przedmiotem, który nie może być zupełnie wiadomym. W drugim tomie wykazaliśmy, iż chronologia tam przedstawiona na ile możemy udowodnić, jest najlepszą i najakuratniejszą według Biblii. Wykazaliśmy także, iż Biblia nie podaje chronologicznie dni, tygodni lub miesięcy, lecz podaje pewne okresy w grupach, a zatem zawsze jest powód, aby przy chronologii zastosowywać i wiarę. Zaznaczyliśmy tam, że według naszego wyrozumienia, ta chronologia jest dobra a jednocześnie przyznaliśmy, że może być nieakuratną i może się różnić o rok, lub kilka lat; jednak niektóre proroctwa biblijne zdają się zgadzać z tą chronologią, przez co ona wydaje się nam, że Pan Bóg sprawiał, ażeby podług niej liczyć, i ja ją używam z wiarą i według niej działam. Wierzę, iż części proroctw zupełnie odpowiadają chronologii i wszystka działalność Boża jest z nią połączona” (Co kaznodzieja Russell odpowiadał na zadawane jemu liczne pytania 1947 [ang. 1917]s. 68).

Równocześnie przed rokiem 1914, jak i po nim, Towarzystwo Strażnica przypominało o tym, że każda zmiana chronologii o „jeden rok” zniszczyłaby całe dowodzenie i wyliczenia:

„Ten sam Wszechwiedzący dał nam dowód w tych równoległych Dyspensacyach (oznaczony określeniem »w dwójnasób« Izraela), że należy przyjąć obecność Pańską, trwanie żniwa i pracę restytucyjną (zaczynającą się powrotem łaski dla Izraela). Ale równocześnie dowód ten tem bardziej potwierdza poprawność innych proroczych wywodów, oraz dokładność Chronologii. Zauważmy bowiem, że gdyby Chronologia lub choćby którykolwiek z tych okresów czasu zmienił się chociaż o jeden rok, zaraz uległaby zniszczeniu cała piękność i moc przekonywująca tej równoległości. Naprzykład, gdyby Chronologię zmieniono choćby o jeden rok, ujmując lub dodając – gdybyśmy dodali jeden rok przypuśćmy do okresu Królów lub Sędziów, lub gdybyśmy ujęli jeden rok – już cała równoległość byłaby zepsuta. Gdybyśmy dodali jeden rok to pierwszy z okresów Izraela wynosiłby 1846 lat, a »w dwójnasób«, czyli druga połowa, zaczynałaby się o jeden rok później, podczas gdy z drugiej strony taka zmiana w Chronologii posunęłaby cykle Jubileuszowe o jeden rok wcześniej, t. j. na R. P. 1871, podczas gdy Czasy Pogan nie byłyby wcale tem dotknięte. Każdy łatwo pojmie, że taka zmiana popsułaby od razu całą zgodność tej równoległości. Gdybyśmy natomiast ujęli jeden rok w Chronologicznych obliczeniach, to zamieszanie byłoby tak samo wielkie...” (Nadszedł Czas 1919, 1923 [ang. 1889, 1927] s. 271-272).

Niedawno jednak organizacja Świadków Jehowy próbowała wyjaśnić sprawę wymiany dat. Jej tłumaczenia przytaczamy poniżej, gdzie omawiamy „rok zerowy”.

Kwestię zmiany roku 606 przed Chr. na 607 omówiliśmy szeroko w artykule pt. Kiedy Towarzystwo Strażnica naprawdę wprowadziło rok 607 przed Chr.? (cz. 1-2). Zamieszczony jest on w Internecie:

https://piotrandryszczak.pl/polemika2aaa/kiedy-towarzystwo-straznica-naprawde-wprowadzilo-rok-607-przed-chr-cz-1.html

https://piotrandryszczak.pl/polemika2aaa/kiedy-towarzystwo-straznica-naprawde-wprowadzilo-rok-607-przed-chr-cz-2.html

„Rok zerowy”

Początkowo Russell bardzo ogólnikowo określał długość „czasów pogan”. Trwały one od roku 606 przed Chr. do roku 1914 po Chr., czyli 2520 lat. Ale z czasem wyznaczył on konkretny miesiąc roku 606, na przykład październik (wyznaczano też wrzesień i sierpień). Wtedy, jak wspomniał R. Franz (patrz powyżej), do października 1914 roku było tylko 2519 lat, a nie pożądane 2520 lat. W tym momencie potrzebny stał się „rok zerowy”, który umiejscowiono między rokiem 1 przed Chr., a rokiem 1 po Chr. Oczywiście pod wpływem krytyki i niespełnionych proroctw usunięto ten dodany rok. Towarzystwo Strażnica opisało to następująco:

„Ówcześni Badacze Pisma Świętego opatrznościowo nie zdawali sobie sprawy, że między okresem »P. Chr.« (przed Chrystusem, czyli przed naszą erą) a »R. P.« (roku Pańskiego, czyli naszej ery) nie było roku zerowego. Kiedy w wyniku późniejszych badań zaszła konieczność przesunięcia początku »Czasów Pogan« z roku 606 na 607 p.n.e., wyeliminowano również rok zerowy i zapowiedź dotycząca roku 1914 dalej była trafna (Zobacz książkę »Prawda was wyswobodzi«, wydaną przez Towarzystwo Strażnica w roku 1943 [wydanie polskie – rok 1946, strony 223 i 224])” (Wspaniały finał Objawienia bliski! 1993 s. 105).

Rok 539

Co wyznaczał rok 539? Oto dowodzenie Russella dotyczące papiestwa:

„Przeto widzimy, że »Człowiek Grzechu« stopniowo rozwijał się i organizował – sekretnie, a gdy pożądana władza została osiągnięta, wtedy okazał się jego prawdziwy charakter, który dokazywał swej mocy od roku 539 do roku 1799 (t. j. przez 1260 lat.)” (Nadszedł Czas 1919 [ang. 1891] s. 333).

Rok 539 był uniwersalną datą. Dodając do niej okres 1260, 1290 lub 1335 lat, można było otrzymać rok 1799, 1829 i 1874:

„Tysiąc dwieście sześćdziesiąt lat od R. P. 539 sprowadza nas do R. P. 1799, co jest drugim dowodem, że w r. 1799 rozpocznie się »czas końca«.” (Harfa Boża 1921, 1930 s. 238).

„Doliczając do roku 539, 1290 Dni symbolicznych, to otrzymujemy datę 1829, zaś 1335 dni, otrzymujemy rok 1874. Niech czytelnik zauważy, z jaką akuratnością daty te zaznaczone...” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919 [ang. 1891] s. 83).

„Stosując tą samą regułę, dzień za rok, 1335 dni po R. P. 539 sprowadza nas do R. P. 1874, w którym to czasie, według chronologii biblijnej, Pan po raz wtóry przyszedł na ziemię” (Harfa Boża 1921, 1930 s. 238-239).

Te wyliczenia i rok 539 zostały odrzucone w latach 1925-1930, gdy na nowo zinterpretowano Księgę Daniela i Apokalipsę, a obliczenia związane z „latami” zmieniono i odnoszono do „dni” (np. 1260 dni, a nie 1260 lat) (patrz Strażnica 15.04 1925 s. 120; Światło 1930 t. I, s. 198; ang. Strażnica 15.12 1929 s. 377; Strażnica 15.02 1930 s. 52, 55, 57).

Rok 1829

Rok 1829 określał Towarzystwu Strażnica „rozpoczęcie się zrozumienia tajemnic proroctwa” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919 s. 346), to znaczy datę odkrycia przez byłego baptystę W. Millera (1782-1849) „obrzydliwości spustoszenia” (Dokonana Tajemnica 1925 s. 67). Rok ten wyznaczany był poprzez swoiście interpretowany tekst Dn 12:11 (1290 dni). Dodawano do roku 539 okres 1290 lat i otrzymywano rok 1829.

Został on jednak odrzucony równocześnie z rokiem 1799, kiedy zmieniono interpretację liczb z Księgi Daniela (Dn 12:11-12). Było to w roku 1930 (w języku angielskim w grudniu 1929 r.). Oto jeden z tekstów, który wymieniał wcześniej obie te daty (1799, 1829):

„Rozpatrzmy teraz inne jeszcze proroctwo, a przekonamy się, że liczby 1260, 1290 i 1335 dni tak szczegółowo wyrażone w proroctwie Daniela (12:11, 12) i szczególniejszą mającą łączność z objawieniem zostały już wypełnione. Dni 1260 wypełniły się w roku 1799, zaś 1290 w roku 1829 a wreszcie 1335 dni skończyły się w 1874 roku” (Co mówi Pismo Święte o powrocie naszego Pana? – Jego parousia, epifania i apokalupsis 1923 s. 32).

Co ciekawe, niektóre publikacje mówią o zakończeniu 1335 dni w roku 1875, a nie w 1874 (Powrót naszego Pana czyli świtanie dnia sądnego 1915, 1918 s. 31; Świtanie Dnia Sądnego 1917 s. 49 [ed. 1908 s. 65 podaje 1874 r.]):

„To wesele wiary w kosztowne prawdy, objawione nam w ciągu okresu żniwa, zaczęło się w roku 1875, przy końcu 1335 dni (Dan. 12:12), na początku przygotowania do żniwa, i jest błogosławieństwem przepowiedzianem przez proroka, słowami: »Błogosławiony, kto doczeka a dojdzie do tysiąca trzech set trzydziestu i pięciu dni.«” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919 [ang. 1891] s. 216).

Zagadnienie roku 1829 zostało dokładnie opisane w jednym z tomów Wykładów Pisma Świętego i tam odsyłamy zainteresowanych tą mniej istotną, dawną datą Towarzystwa Strażnica (patrz Przyjdź Królestwo Twoje 1919 s. 16, 83-88, 346).

Rok 1843, 1844 i 1846

Chociaż rok 1846 nie miał wielkiego znaczenia dla głosicieli Towarzystwa Strażnica, to wypływał on z ich interpretacji słów Dn 8:14 o 2300 wieczorach i rankach. Znajdowały one wypełnienie w czasie od 454 r. przed Chr. do 1846 r. po Chr. (patrz Przyjdź Królestwo Twoje 1919 [ang. 1891] s. 108-124). Oto dwa cytaty o tym proroctwie:

„(...) jesień 1846 oznacza koniec widzenia względem 2300 dni i datę kiedy klasa Świątnicy została oczyszczona” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919 s. 111).

„Jeśli pustoszące plugastwa zostały całkowicie usunięte z Świątnicy w roku 1846, czas obecny należy uważać za sezon uporządkowania rzeczy, które pozostają i czas na dalsze rozwinięcie się chwalebnego Planu Bożego, aby prawda zajęła miejsce błędu” (jw. s. 124).

Rok 1846 i jego wyliczenie zostały odrzucone w roku 1933, gdy nadano proroctwu Dn 8:14 nowe znaczenie, zastosowując je do lat 1926-1932 (patrz Preparation 1933 s. 357; Strażnica 15.09 1933 s. 279 [ang. 15.07 1933 s. 214]; Bogactwo 1936 s. 272; „Bądź wola Twoja” 1964 s. 407), Te lata także porzucono w roku 1971 na rzecz lat 1938-1944 (patrz Strażnica Rok XCIII [1972] Nr 6 s. 16 [ang. 01.12 1971]).

Początkowo Russell, wraz z N. Barbourem, w książce Trzy Światy uczył o końcu 2300 wieczorów i ranków w roku 1843:

„Skoro 490 lat z tych 2300 lat skończyło się w czasie ukrzyżowania lub około tego czasu, tj.: R. P. 33, to koniec tej równowagi »dni« może być obliczony, gdy po odjęciu 490 od 2300 pozostaje 1810. Zatem 1810 lat po zakończeniu się siedemdziesięciu tygodni, musi wyznaczać koniec dłuższego okresu; a 1810 dodane do R. P. 33 daje 1843 rok”. (As 490 years of the 2300, ended at or about the time of the crucifixion, viz: A. D. 33, the ending of the balance of the “days” can be determined, 490 from 2300, leaves 1810. Therefore, 1810 years after the ending of the seventy weeks, must mark the end of the longer period; and 1810 added to A. D. 33, reach to 1843. – The Three Worlds, and the Harvest of This World 1877 s. 160).

We wczesnych latach osiemdziesiątych XIX wieku Towarzystwo Strażnica snuło nadal rozważania na temat 2300 wieczorów i poranków. Wtedy brało już ono pod uwagę rok 1844, a nie 1843 (patrz np. ang. Strażnica maj 1880 s. 102-103 [reprint]; ang. Strażnica lipiec 1880 s. 114-116 [reprint]).

Rok 1844 służył też Towarzystwu Strażnica do wyliczenia dat 1874, 1914 i 1924:

„(...) co doprowadziło do wielkiego ruchu z roku 1844, znanego jako ruch Wtórego Przyjścia, kiedy stosownie do przepowiedni naszego Pana mądre panny wyszły naprzeciw Oblubieńca, na trzydzieści lat przed Jego aktualnem przyjściem. Widzieliśmy spełnienie się przepowiedzianego opóźnienia; i przez piętnaście lat rozlegało się wołanie o północy: »Oto Oblubieniec!« Wskazaliśmy na specyalnie radosne 1,335 dni, podające rok 1874, jako dokładną datę powrotu naszego Pana” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919 [ang. 1891] s. 346-347).

„Wtóre przyjście było obwieszczone w 1844 roku na 30 lat przed aktualnem Jego przyjściem” (Nadszedł Czas 1919 [ang. 1889] s. 277).

„Przejście od wieku żydowskiego do wieku Ewangelii obejmowało okres nieco ponad siedemdziesięciu lat, sięgający od narodzin Chrystusa do zniszczenia Jerozolimy. Najważniejszymi wydarzeniami tego okresu były przyjście Chrystusa i usposobienie narodu żydowskiego. (...) Siedemdziesięcioletni okres przejściowy wspomniany na początku tego artykułu ma swoje odzwierciedlenie w przejściu od Wieku Ewangelii do Tysiąclecia lub między A. D. 1844, a A. D. 1914” (ang. Strażnica lipiec 1880 s. 114-115 [reprint] – The transition from the Jewish age to the Gospel age covered a period of a little morę than seventy years, reaching from the hirth of Christ to the destruction of Jerusalem. The prominent events of that period were the coming of Christ, and the disposition of the Jewish nation. (...) The transition period of seventy years mentioned at the beginning of this article, has its parallel in the transition from the Gospel age to the millenium, or between A. D. 1844 and A. D. 1914).

„»Dni wieku naszego jest lat siedemdziesiąt, a jeśli kto dłuższy, lat ośmdziesiąt, a to, co najlepszego w nich, tylko kłopot i nędza.« (Psalm 90:10) Nie będziemy twierdzili, że jest to bezpośrednia wzmianka, że po zawodzie w roku 1844, wyznaczone dni panowania pogan będą 70 lat, kończąc się w roku 1914, i że z powodu mocy (duższości) trwać będą dalsze dziesięć lat w wielkiem uciśnieniu, ale jest to faktem, że nie będzie szkody, gdy się zwróci uwagę na spełnienie się tego. Prorok Daniel widział rządy pogańskie wyobrażone jako męża (Dan. 4:24-32); i pogański »mąż« daje znak, że będzie »duższy« i że skończy te »ośmdziesiąt lat« w »kłopocie i nędzy«. Ta sama ogólna myśl, że panowanie pogańskie będzie trwało ponad określony czas, wyrażona jest u tego samego proroka Daniela (7:12) w jego zdaniu, że »pozostałym bestyjom odjęta jest władza ich; bo długość żywota dana im była aż do czasu, a to do zamierzonego czasu« – może trzy i pół roku albo siedm lat, albo koło tego” (Strażnica 01.09 1922 s. 268 [ang. 01.06 1922 s. 171]).

Powyższy tekst pozwalał obliczyć rok 1914 (1844 r. + 70 lat), rok 1924 (1844 r. + 80 lat) lub rok 1928 i 1931 (1924 r. + 3,5 roku lub 7 lat).

Wydaje się, że po roku 1925 zarzucono już całkowicie powoływanie się na rok 1844.

Rok 1872 i 1873

Lata 1872 i 1873 wyznaczały Towarzystwu Strażnica czas 6000 lat istnienia człowieka na ziemi:

„(...) od stworzenia Adama do roku 1872, upłynęło 6000 lat; i że od tego czasu, weszliśmy już w siódmy tysiąc lat (Tysiąclecie Chrystusa)” (Nadszedł Czas 1919 [ang. 1889] s. 35).

„Nie ulega wątpliwości, (...) że sześć tysięcy lat od stworzenia Adama ukończyło się R. P. 1872 i że siódmy tysiąc, Wiek Tysiąclecia, rozpoczął się wówczas...” (jw. s. 271).

„Zamieszczona tu chronologia biblijna wykazuje jasno, że skończyły się już sześć wielkich, tysiącletnich Dni, jakie zaczęły się od Adama, oraz że nastaje teraz Siódmy Wielki Dzień, tysiąc lat Panowania Chrystusa, począwszy od R. P. 1873. Wypadki owych 43 lat, które według wskazówek tego tomu oznaczają początek tego siódmego tysiąclecia, zgadzają się zupełnie z proroctwami biblijnemi, jak to przy czytaniu znajdziecie” (Nadszedł Czas 1919 s. I-II [słowa z Przedmowy Autora z 1 października 1916 r.] ang. 1923 s. II – the thousand years of Christ's Reign, began in 1873).

„Mamy zatem wyraźną i nieprzerwaną linię chronologiczną od stworzenia aż do początku ery chrześcijańskiej czyli do narodzenia Jezusa Chrystusa. Ogółem stanowi to okres czterech tysięcy sto dwudziestu óśmiu lat, które łącznie z tysiącem ośmiustami siedemdziesiącioma dwoma latami ery chrześcijańskiej od stworzenia do roku 1873 po Chr. stanowi sześć tysięcy lat” (Nowy Dzień 15.09 1937 s. 407; całość dowodzenia patrz s. 406-407 [zachowano oryginalną pisownię]).

To było bardzo istotne wyliczenie, gdyż po tym okresie spodziewano się nastania szczęśliwego 1000-lecia:

„Żyjemy w czasach, gdy całe sześć tysięcy lat należy do przeszłości, a siódme, obiecane Tysiąclecie, chronologicznie już się rozpoczęło” (ang. Strażnica 15.03 1909 s. 4401 [reprint] – We live when the entire six thousand-year days are in the past and the seventh, the Millennium of promise, is chronologically already begun).

Interesujące jest to, że istniały też publikacje, które sugerowały lub wskazywały, iż 6000 lat minęło nie w latach 1872-1873, ale w roku 1874:

„Brzask rozpoczął się od roku 1874

Nie przestawajmy mówić o ciemności nocy i płaczu, którego ona przynosi. Obudźmy się i zauważamy, że Brzask Nowej Ery zaczął już świtać. Od lat czterdziestu jesteśmy już w nim i wiele błogosławieństw otrzymaliśmy, lecz te błogosławieństwa przyszły tak nieznacznie, jak złodziej w nocy, że bardzo mało kto mógł zauważyć ich ważność. Niektórzy zwracali uwagę na fakt, że od roku 1874 znajdujemy się już w brzasku Tysiąclecia. Chronologia biblijna uczy, że sześć tysięcy lat od stworzenia Adama skończyło się, to jest te wielkie sześć dni, tysiąc lat jako jeden dzień, o którym wspomina św. Piotr (2P 3:8). Teraz rozpoczął się wielki siódmy Dzień, także tysiąc lat długi i widzimy już świt jego. Będzie to wspaniały dzień. Nic dziwnego więc, jeżeli brzask jego jest tak znamiennym” (ang. Strażnica 01.12 1916 s. 6013, reprint [ostatni artykuł Russella]; te słowa patrz też Pastor Russell’s Sermons 1917 s. 792, tekst polski Kazania Pastora Russella 2012 s. 792 [wyd. „Straż”, Białogard]).

„Czasy i chwile od Boga naznaczone: Chronologję Biblji od stworzenia Adama do R. P. 1874 było 6,000 lat” (Ucisk świata – dlaczego? Lekarstwo 1923 s. 59; Pożądany rząd 1924 s. 57 [strony reklamowe]).

Daty te zostały odrzucone w roku 1935 (patrz ang. Złoty Wiek 27.03 1935 s. 413).

Ostatecznie w roku 1963 wprowadzono kolejną korektę i rok 1975, który wyznacza Świadkom Jehowy 6000 lat od stworzenia Adama (“All Scripture Is Inspired of God and Beneficial” 1963 s. 285).

Organizacja ta tłumaczyła zmianę chronologii od roku 1935 następująco:

„Później, w latach 1935-1944, ponowne przeanalizowanie całej chronologii biblijnej ujawniło, iż o przeszło cały wiek wypaczyło ją niewłaściwe tłumaczenie Dziejów Apostolskich 13:19, 20 w Biblii króla Jakuba, a także inne czynniki. (...) Zobacz rozdział 11 książki „Prawda was wyswobodzi” oraz książkę „Przybliżyło się Królestwo” (wyd. ang.), strony 171-175, a także Złoty Wiek z 27 marca 1935 roku, strony 391 i 412. W świetle tych poprawionych tablic chronologii biblijnej dało się zauważyć, że poprzednie zastosowanie lat 1873 i 1878, jak również innych dat, które ustalono na ich podstawie i powiązano z odpowiednimi wydarzeniami z I wieku, było oparte na mylnych przesłankach” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 632-633).

„Wydana przez Towarzystwo Strażnica w roku 1943 książka »Prawda was wyswobodzi« zawierała chronologię, w której usunięto z okresu sędziów owe nieistniejące dodatkowe 100 lat, wobec czego koniec 6000 lat istnienia człowieka przypadł na lata siedemdziesiąte obecnego stulecia” (Strażnica Rok XCVI [1975] Nr 21 s. 16).

O niektórych z tych „innych dat” niedawno Towarzystwo Strażnica napisało tak:

„1873: niegdyś uważany za zakończenie 6000 lat dziejów ludzkości (...)

1874: niegdyś uważany za początek obecności Chrystusa (...)

1878: niegdyś uważany za rok wstąpienia Chrystusa na tron (...)

1881: niegdyś uważany za rok, w którym zakończyło się powoływanie do nieba” (Skorowidz do publikacji Towarzystwa Strażnica 1986-2018 2019 [płyta Watchtower Library – wydanie polskie], hasło: Daty o znaczeniu proroczym [bez numeracji stron]).

Rok 1879

W roku 1879, według dawnej wykładni, zaczęły się wypełniać proroctwa Apokalipsy św. Jana (dziś uczy się o 1914 r.) i to zbiegło się z początkiem wydawania Strażnicy:

„Okres czasu, w którym się wypełnia proroctwo Objawienia, zaczyna się widocznie w roku 1879 i trwać będzie do czasu zupełnego wejścia w życie Królestwa Bożego. Było to mniej więcej w roku 1879, kiedy zaczęto zrozumiewać wtórą obecność Pańską i kiedy te i inne prawdy poczęły się ukazywać w »Strażnicy«, które to czasopismo odtąd było środkiem do udostępnienia prawdy tym, którzy miłują Pana” (Światło 1930 t. I, s. 12; patrz też Strażnica 15.08 1938 s. 255; Nowy Dzień 01.05 1938 s. 651).

Jeszcze wcześniej uczono, że wypełnienie tych proroctw odbywało się przez całe wieki. Oto pierwsza i obecna interpretacja:

„Księga Objawienia znajduje swoje rozstrzygające spełnienie, odkąd rozpoczął się »dzień Pański«, to znaczy od roku 1914, a nie – jak sądzili dawniej – w ciągu całych dziejów zboru chrześcijańskiego od czasów apostolskich po dzień dzisiejszy...” (Strażnica Rok CIII [1982] Nr 18 s. 17-18).

„Istotne znaczenie w tym stopniowym nasilaniu się światła ma okoliczność, iż proroctwa z Objawienia dotyczą »dnia Pańskiego«, trwającego od roku 1914 (Objawienie 1:10). Dlatego też w miarę upływu tego okresu księga ta miała być rozumiana coraz lepiej” (Strażnica Nr 10, 1995 s. 21). Patrz też Strażnica Nr 8, 1958 s. 9 (ang. 15.01 1958 s. 48).

Rok 1910, 1911 i 1912

Rok 1910 odrzucił już sam Russell, gdy nie nastąpiło wtedy zabranie badaczy Pisma Świętego do nieba, ani nie rozpoczął się najsroższy ucisk. To samo było z rokiem 1911 i 1912:

„Spodziewając się, że wszyscy żyjący członkowie tego królewskiego kapłaństwa lub klasy »klejnotów« zostaną zebrani do chwały jeszcze przed rokiem 1915 (i o ile jesteśmy teraz w stanie przypuszczać do roku 1910), jesteśmy zobowiązani przypuszczać, że znaczna ich liczba umrze w jakiś sposób nagle lub gwałtownie” (ang. Strażnica 15.08 1900 s. 2683 [reprint] – Expecting as we do that the living members of this royal priest or "jewel" class will all be gathered to glory sometime before A.D. 1915 (and so far as we are now able to surmise by 1910), we are bound to suppose that a considerable number of these will, in some manner, die sudden or violent deaths).

„Kulminacja ucisku w październiku 1914 jest jasno zaznaczona w Piśmie* [*zob. Millennial Dawn, Vols. II., III]; dlatego jesteśmy zobowiązani oczekiwać początku tego dotkliwego ucisku nie później niż w 1910; z dotkliwymi zakłóceniami w tym czasie. Dotkliwy ucisk powinien nadejść w 1910 i możemy wnioskować, że będzie to poprzedzone okresem stopniowych finansowych i społecznych zakłóceń, podobnych do tych z przeszłości, i zmierzających w kierunku rozpaczy, prędzej czy później do tego dojdzie” (ang. Strażnica 15.09 1901 s. 292 [s. 2876, reprint]).

„Gdy plaga za plagą nawiedzały systemy nominalnego Chrześciaństwa, prawdziwy lud Boży kilka razy spodziewał się, że już przyszedł czas na jego wyswobodzenie. Brat Russell spodziewał się, że kościół będzie wzięty poza zasłonę w roku 1878, 1881, 1910 i 1914 – tak jak to było z Eliaszem, który wyszedłszy z Elizeuszem, szedł aż do czterech miejscowości, zanim rzeczywiście był wzięty. Te wszystkie chwilowe zawody w nadziei od Boga były przeznaczone i zrządzone” (Strażnica Nr 5, 1918 s. 76 [ang. 15.04 1918 s. 6237, reprint]).

„W Wykładach Pisma Św. dyskutując o Wielkiej Piramidzie nadmieniliśmy, iż możebne jest iż wymiar stopni u górnego końca Wielkiej Galerji może znaczy coś ważnego przy końcu roku 1910. Lecz ufamy żeśmy jasno zaznaczyli że my nic nie budujemy na tem przypuszczeniu – że to jest jedynie domniemanie iż ten wymiar wskazuje, że na rok 1911 możemy spoglądać z zainteresowaniem. Można powiedzieć, że teraz każdy rok jest pełnym różnych wydarzeń i wielkiej czynności myśli, nietylko dla naszych czytelników lecz dla całego świata cywilizowanego. (...) To jest zwiastowanie wesołego poselstwa Łaski Bożej w Chrystusie – bez względu czy uzupełnienie Kościoła nastąpi przed rokiem 1914, lub nie” (Strażnica marzec 1917 s. 31-32 [ang. 01.06 1913 s. 5249, reprint]).

„Gdyby tego typu zdarzenia miały ukształtować choćby jakąś część doświadczeń Kościoła w nadchodzącym roku 1911, oznaczałoby to doprawdy zbliżanie się bardzo trudnego okresu, w którym niektórzy z nas mogliby całkowicie niewinnie zostać zabici, tak samo okrutnie i haniebnie jak nasz Mistrz” (ang. Strażnica 01.01 1911 s. 4736 [reprint]).

„[Słowa z 1906 r.] Wreszcie, oznacza to, że czas jest teraz bardzo krótki, abyśmy uczynili nasze powołanie i wybranie pewnym – jest to bardzo poważna myśl. Najpóźniej za osiem lat, do roku 1914, a bardzo możliwe, że wcześniej, być może do roku 1912, wszyscy z nas, którzy są zwycięzcami, którzy mają być współdziedzicami Chrystusa, przejdą poza zasłonę” (Souvenir [Notes from] Watch Tower Bible and Tract Society’s Conventions (Asbury Park, N.J., and St. Paul, Minn., U.S.A.) 1906 – Lastly, it means that the time is now very short for us to make our calling and election sure—a very solemn thought. By the very latest, eight years to 1914, and very possibly it may be earlier, possibly by 1912, everyone of us who are overcomers, who are to be joint-heirs with Christ will have passed beyond the vail).

„Jestem jednym z tych, którzy od czasu przyjścia do prawdy zostali doprowadzeni do oczekiwania wczesnego uwielbienia małego stadka – 1910, 1911, 1912 roku. Wszystkie moje doczesne sprawy zostały zorganizowane z myślą o październiku 1914 roku. Za każdym razem Pan wydawał się mówić: »Musisz znowu prorokować« itp. (Objawienie 10:11). Wydaje się, że to samo poselstwo przychodzi do nas od lata zeszłego roku i nadal możemy służyć w ofierze naszemu drogiemu Mistrzowi, który uczynił dla nas tak wiele” (ang. Strażnica 15.09 1919 s. 287 – I am one of those who, since coming into the truth, have been led to expect an early glorification of the little flock – 1910, 1911, 1912. All my temporal affairs were arranged with a view to October 1914. Each time the Lord has seemed to be saying: “Thou must prophesy again”, etc. (Revelation 10:11) The same message seems to have come to us last summer; and still we are permitted to serve in sacrifice our dear Master who has done so much for us).

Później, po śmierci Russella, lata 1910-1911 akcentowane były w innej kwestii:

„(...) godnem uwagi jest wielkie zainteresowanie się żydów kaznodzieją Russell’em, który w 1910 i 1911 roku zwiastował im poselstwo rychłej restoracyi w Palestynie w swej przemowie, którą wygłosił w newyorskim Hippodromie, Paźdz. 9, 1910, oraz szeroko rozpowszechnionej gazetce żydowskiej, »Die Stimme« w r. 1911-ym, czyli siedm lat temu” (Strażnica maj 1918 s. 74 [ang. 15.04 1918 s. 6236, reprint]).

Szerzej te lata opisaliśmy w książce pt. Lata 1914-1922 w oczekiwaniach organizacji Świadków Jehowy (2020).

Rok 1913

Russell już w roku 1890 przewidywał, że w roku 1900 albo wcześniej nastanie czas utrudnień lub zakazu głoszenia jego nauki. Wszystko to z powodu mającej powstać „Federacji Ewangelickiej” (patrz ang. Strażnica marzec 1890 s. 1198 [reprint]).

Pytany w roku 1910 o tę „Federację” lub „Unię” kościołów, która nie powstała do roku 1900, jak przewidywał, odpowiedział następująco:

„Pytanie (1910) – Kiedy federacja kościołów się uformuje, w 1911 czy 1913 roku i stanie się fałszywym prorokiem?

Odpowiedź – Nie wiem. Skąd ja mogę wiedzieć? Nie jestem prorokiem. Jedynie staram się badać i tłumaczyć proroctwa, lecz nie wiem o żadnym proroctwie, które mogłoby rozwiązać to pytanie. Co się tyczy mojego oczekiwania, to ja myślałem że to powinno było się stać już kilka lat temu. Dziwię się, że to idzie tak powoli” (Co kaznodzieja Russell odpowiadał na zadawane jemu liczne pytania 1947 [ang. 1917] s. 147).

Jednak w roku 1912 Russell przytaczał w swoim tomie słowa przestrzegające przed tym wydarzeniem planowanym na rok 1913:

„A teraz, gdy istnieje projekt rozszerzenia ruchu na rzecz powszechnej federacji wszystkich ciał religijnych, proponowany na rok 1913 (...) niech ci, którzy pragną pozostać lojalni wobec Boga, dobrze zapoznają się z wyrażonymi zasadami tych przywódców religijnych kompromisu, niech ci, którzy pragną pozostać lojalni wobec Boga, dobrze zapoznają się z wyrażonymi zasadami tych przywódców religijnych” (ang. Walka Armagedonu 1912, 1914, 1923, 1927 s. 181 [w polskim wydaniach z roku 1919 i 1923 usunięto te słowa o roku 1913, patrz Walka Armagieddonu s. 228]).

Interesujące jest to, że we wcześniejszych wydaniach tej samej książki, której tytuł został zmieniony, widniał rok 1900, a nie 1913 (patrz The Day of Vengeance 1897, 1911 s. 181).

Russell spodziewał się działań tej federacji także w roku 1909 i jej upadku po kilku latach, o czym wspomniał w swym liście jeden z jego współpracowników:

„Obraz Bestii (federacja tzw. sekt protestanckich, z Kościołem Episkopalnym na czele) nie został jeszcze rozwinięty, a jednak wiemy z pism Brata Russella, że w bardzo krótkim czasie (prawdopodobnie wiosna 1909 roku) rozpocznie swoją moc prześladowania i za kilka lat jego praca zostanie zakończona, a on, z wszystkimi urządzeniami szatana, aby oszukać i zniewolić umysły ludzi, zostanie całkowicie zniszczony” (ang. Strażnica 01.08 1908 s. 264 – (...) the Image of the Beast (the federation of so-called Protestant sects, with the Episcopal Church at the head) has not yet been developed, and yet, we know from Brother Russell's writings that within a very short time now (probably the Spring of 1909) it will begin its persecuting power, and in a very few more years its work will have been ended, and it, with all of Satan's devices to deceive and enslave the minds of men, will be utterly destroyed. [por. reprint s. 4233 – usunięto słowa o roku 1909]).

Pytano też Russella, czy „przed upływem roku 1913” wydany będzie siódmy tom jego Wykładów, nazwany później Dokonaną Tajemnicą (1917) (Co kaznodzieja Russell odpowiadał na zadawane jemu liczne pytania 1947 [ang. 1917] s. 549).

Russell w roku 1905 w swoim czasopiśmie przywołał nawet jakąś wróżkę, która przepowiadała na rok 1913 obalenie Cesarstwa Niemieckiego i proklamowanie republiki (ang. Strażnica 15.02 1905 s. 3507 [reprint]).

Do czego Russellowi potrzebna była opinia wróżki? Czy dla potwierdzenia roku 1913, czy może 1914? Kończy on swój przekaz cytatem z prasy świeckiej:

„Jej przepowiednie dotyczące dwóch z tych lat [1871, 1888] spełniły się i przesądne osoby zastanawiają się teraz, czy rok 1913 rzeczywiście okaże się całkiem tak fatalny dla Cesarstwa Niemieckiego, jak to przepowiedziała” (jw. s. 3507 [reprint]).

Rok 1914

Rok 1914 nigdy nie był całkowicie odrzucony przez Towarzystwo Strażnica. Zmieniano jednak wydarzenia, które z nim łączono. Prócz tych, które opisaliśmy wcześniej i w innych wskazanych publikacjach, można tu wymienić czas nastania „nowego świata”. Od lat 20. XX wieku lat uczono (co najmniej do roku 1940), że „nowy świat” jest już obecny:

„Okres ten musiał dokładnie upłynąć i skończyć się 1-go sierpnia 1914 roku. Zatem koniec czasów pogan i koniec świata muszą niezbędnie oznaczać czas początku nowego świata” (Pożądany rząd 1924 s. 24).

„Niech ludzie, wewnątrz lub na zewnątrz kościołów, odwrócą się od ludzkiego przywództwa i wyznań, oraz zwrócą się do Biblii i z modlitwą i uczciwie przestudiują dostępne obecnie dowody, że czas starego świata się skończył, że rozpoczął się nowy świat i że królestwo Boże jest wprowadzane przez niewidzialnego Chrystusa...” (ang. Złoty Wiek 17.11 1926 s. 123 [przemówienie radiowe F. Franza] – Let the people, inside or outside of the churches, turn away from human leadership and creeds, and turn to the Bible and prayerfully and honestly study the evidence which is now available, to the effect that the time of the old world has ended, that the new world has begun and that God’s kingdom is being ushered in by the invisible Christ).

„Pismo św. szczegółowo dowodzi, że świat się skończył w roku 1914, pomimo że rządy ludzkie nadal trwają. Chociaż do dzisiejszego dnia rządy ludzkie egzystują, to jednakowoż one wielce cierpią, przechodząc różne próby, co świadczy, że od roku 1914-go rozpoczął się nowy świat, ten, który był przepowiedziany w natchnionym Słowie Bożem” (Strażnica 15.04 1930 s. 123 [ang. 15.01 1930 s. 27]).

„Wspomniany tu »świat« oznacza zaczynający się nowy świat, który wziął swój początek w roku 1914, ponieważ wówczas doszedł do władzy Chrystus, do którego należy prawo do panowania” (Światło 1930 t. 1, s. 217-218).

„»Świat« oznacza tutaj początek nowego świata, który to świat zaczął się w roku 1914, ponieważ wtedy skończyły się »czasy pogan« i do władzy doszedł Chrystus Jezus, którego prawem jest rządzić” (ang. Strażnica 15.09 1940 s. 284 – “The world” here means the new world beginning, which world did begin in A.D. 1914, because it is then that “the times of the Gentiles” ended and Christ Jesus, whose right it is to rule, came into power).

Dopiero w roku 1942, gdy wydano książkę pt. Nowy świat, przeniesiono ten „nowy świat” na czas po Armagedonie. Książkę tę napisał F. Franz, ten sam, który w roku 1926 zapewniał, że już żyjemy w „nowym świecie” od roku 1914 (patrz powyżej).

Rok 1915

Rok 1915 był odrzucany dwa razy. Najpierw w roku 1916, gdy nic spektakularnego nie nastąpiło ani w roku 1914 ani w 1915, a drugi raz około roku 1940, gdy odrzucono wprowadzone na krótko królowanie Chrystusa od roku 1915.

Oto dawne oczekiwania na Tysiąclecie w roku 1915:

„Nie ma wątpliwości, że proroctwo to zostanie w pełni zgodne z innymi proroctwami dotyczącymi zakończenia czasów pogan i inauguracji Tysiącletniego Królestwa w roku 1915” (ang. Strażnica 01.05 1910 s. 4611 [reprint] – There is no doubt that this prophecy will be found in full accord with the other prophecies respecting the close of the Gentile Times and the inauguration of the Millennial Kingdom, due in the year 1915).

„Z drugiej strony, tysiąc lat od roku 1915, kiedy ten świat zostanie całkowicie przekazany Chrystusowi, doprowadzi nas do roku 2915, kiedy ten świat zostanie w pełni przekazany Ojcu” (ang. Strażnica 01.10 1910 s. 4695 [reprint]).

Interesujące jest to, że już w roku 1917 Towarzystwo Strażnica stwierdziło, iż to szatan stał za Tysiącleciem od roku 1915:

„Nie ulega wątpliwości, że Szatan wierzył, iż Królestwo Tysiąclecia miało nastąpić w roku 1915” (Dokonana Tajemnica 1925 s. 151; por. edycja ang. 1917 s. 128).

Poniżej zaś nauka o królowaniu Chrystusa od roku 1915 (zamiast 1914 r.), wprowadzona pod koniec lat 30. XX wieku:

„Stąd więc ‘siedm czasów pogańskich’ zakończyło się w jesieni roku 1914 około 1 października, a jednak według typu żydowskiego Jehowa wprowadził na urząd swego panującego Króla aż następnej wiosny, to jest w roku 1915 po Chr.” (Strażnica 15.08 1938 s. 247-248 [ang. 15.06 1938 s. 183-184]).

W obu przypadkach, po odrzuceniu roku 1915, powracano do roku 1914.

Szerzej ten rok opisaliśmy w książce pt. Lata 1914-1922 w oczekiwaniach organizacji Świadków Jehowy (2020).

Rok 1916

O roku 1916 sam Russell mówił następująco:

„W rozpoczętym 1916 roku spodziewamy się wielkich rzeczy” (Strażnica styczeń 1916 s. 1 [ang. 01.01 1916 s. 5824 [reprint]).

„Badacze Pisma Świętego są przekonani, że wielka wojna, która prowadzi się w Europie, jest początkiem wielkiego ucisku nazwany w Piśmie św. »Armagedon« i jest przygotowaniem rodzaju ludzkiego do przyjęcia Królestwa Chrystusowego, które prowadzi »pożądanie wszystkich narodów« (Aggeusz 2:7) i zaprowadzi panowanie Sprawiedliwości po całej ziemi” (Strażnica styczeń 1916 s. 8 [ang. 01.01 1916 s. 5829, reprint]).

„Obecna wielka wojna w Europie jest początkiem zapowiedzianego w Piśmie Świętym Armagieddonu (Obj. 16:16-20), którego następstwem będzie całkowite obalenie wszystkich systemów błędu, które tak długo ciemiężyły lud Boży i zwodziły świat” (Pastor Russell’s Sermons 1917 s. 676; tekst polski cytowany według Kazania Pastora Russella 2012 s. 676 [wyd. „Straż”, Białogard]).

To kazanie i powyższy fragment opublikowane były najpierw w czasopiśmie Overland Monthly z lipca 1916 roku na stronie 82 – This great war in Europe is the beginning of Armageddon.

http://mostholyfaith.com/Beta/bible/OverlandMonthly/overland.asp?xRef=OV414

Później rok 1916 powiązano z różnymi wypełniającymi się proroctwami, które w drugiej połowie lat 20. XX wieku odrzucono:

„Pozafigura tego wypada około 1 listopada, 1916 roku, na dzień śmierci Pastora Russella, kiedy kościelnictwo rozpoczęło swą śmiertelną walkę z siłami robotników i anarchii, w znaczeniu literalnem...” (Dokonana Tajemnica 1925 s. 551).

„Pastor Russell odszedł na wieki przed ręką pozafiguralnego Faraona, Szatana, w jesieni 1916 roku. Ale wierząc silnie, że »praca jego pójdzie za nim«, utrzymujemy, że nadzoruje on, z rozkazu Pańskiego, tę pracę, która ma być jeszcze spełniona” (Dokonana Tajemnica 1925 s. 305).

Szerzej ten rok opisaliśmy w książce pt. Lata 1914-1922 w oczekiwaniach organizacji Świadków Jehowy (2020).

Rok 1917

Gdy minął rok 1916 pojawiły się nowe oczekiwania. Tym razem związane z rokiem 1917, choć brzmiące bardzo enigmatycznie:

„Iż w jedną godzinę przyszedł sąd twój. – W jednym roku 1917-1918” (The Finished Mystery 1917 s. 282).

„W jednym, krótkim roku, 1917-1918, ogromny i skomplikowany system sekciarski doszedł do szczytu swej mocy, jedynie po to, aby nagle popaść w zapomnienie” (The Finished Mystery 1917 s. 285).

Rok 1917 wskazany był przez Towarzystwo Strażnica jako czas „wielkiego ucisku”:

„Wszystkie powyższe zdania stwierdzają, że październik 1917, obrany był przez Boga jako czas, w którym wojenna faza czasu wielkiego ucisku przekształciła się w fazę rewolucyi tego samego ucisku. Zobacz angielską Strażnicę w r. 1915, strona 254, szpalta 22, wiersze 11-14. Zauważ także, iż Tom 7 jest pośmiertnym w specyalnem znaczeniu, jak to jasno udowodnione jest przez tłumaczenie Ezechiela, wspomniane w ang. Strażnicy z- 15-go grudnia. 1917, strony 378. 379” (Strażnica 15.02 1919 s. 55 [ang. 15.02 1919 s. 6390, reprint]).

Russell pisał też o niewielu dniach lub miesiącach pracy w ciele:

„Pozostaje nam niewiele dni lub miesięcy do wypełnienia naszej pracy w ciele; starajmy się więc abyśmy byli godnymi przedstawicielami Prawdy i Tego, którego imię nosimy” (ang. Strażnica 01.11 1916 s. 5980 [reprint] – In the days or months yet remaining until the completion of our work here in the flesh, let us be worthy exponents of the precious Truth and worthy representatives of Him whose name we bear.).

W nowej Przedmowie Autora do tomu pt. Przyjdź Królestwo Twoje z 1 października 1916 roku Russell zasugerował swoim zwolennikom zabranie ich do nieba za rok, czyli w roku 1917, a najpóźniej w ciągu trzech lat:

„Radujemy się widząc innych, którzy przychodzą do znajomości Prawdy i przygotowują się na »Wesele«. Widać z tego, że »drzwi« jeszcze nie zostały zamknięte, ale wnioskujemy że w niezadługim czasie, możebne za rok lub dwa albo trzy – zupełna liczba Wybranych uzupełni się, a wtedy wszyscy przejdą poza Zasłonę i drzwi zostaną zamknięte” (Przyjdź Królestwo Twoje 1923 s. I-II).

Poniżej pokazane są cztery wersje roku zakończenia wojny, wyznaczanego przez Towarzystwo Strażnica. Zawarte są one w tej samej książce, ale w różnych jej edycjach.

1. Wojna zakończy się około 1 października 1917:

„Jeszcze nie przyszedł. – Ale ma się pojawić wraz z zakończeniem wojny, około 1 października 1917 roku” (ang. Dokonana Tajemnica 1917 s. 268 – Is not yet come. – But is due to make its appearance with the close of the war, some time about October 1st, 1917. (inna wersja z 1917 r. ma tu słowa „prawdopodobnie jesienią 1917 r.” – probably in the autumn of 1917).

2. Wojna prawdopodobnie „zacznie” kończyć się jesienią 1917 roku:

„Jeszcze nie przyszedł. – Ale ma się pojawić wraz z zakończeniem wojny, która prawdopodobnie zacznie się kończyć jesienią 1917 roku” (ang. Strażnica 01.03 1918 s. 142 – Is not yet come - But is due to make its appearance with the close of the war, which will probably begin to come to an end in the autumn of 1917 [to ang. Dokonana Tajemnica wydana w formie czasopisma]).

3. Wojna prawdopodobnie zakończy się na początku roku 1918:

„Jeszcze nie przyszedł. – Ale ma się pojawić po zakończeniu wojny, prawdopodobnie na początku 1918 roku” (ang. Dokonana Tajemnica 1918, 1923 s. 268 – Is not yet come. - But is due to make its appearance after the close of the war, probably early in the year 1918).

4. Wojna – czas zakończenia nieokreślony:

„Jeszcze nie przyszedł. – Ale ma ukazać się z końcem wojny” (Dokonana Tajemnica 1923, 1925 s. 319).

Wraz z rozwojem kampanii roku 1925 wszystkie inne daty, a więc i rok 1917, przeszły do lamusa historii.

Szerzej ten rok opisaliśmy w książce pt. Lata 1914-1922 w oczekiwaniach organizacji Świadków Jehowy (2020).

Lata 1914, 1918 i 1919

Musimy wspomnieć też o datach, które częściowo zostały odrzucone przez Towarzystwo Strażnica. To znaczy odrzucono niektóre wydarzenia łączone z nimi. W podrozdziale pt. Rok 1881 – zabranie do nieba i koniec powoływania do klasy niebiańskiej wspomnieliśmy o latach 1918, 1931 i 1935, które wyznaczały koniec powoływania do klasy niebiańskiej. Ostatnia z tych dat została odrzucona w roku 2007, gdy stwierdzono, że Bóg nie jest ograniczony żadną datą co do powoływania ludzi do grona pomazańców.

Ale to nie wszystko, gdyż niedawno porzucono (a raczej przeniesiono na inny czas) inne typowane dla niektórych dat wydarzenia. Oto jak skrótowo opisuje to skorowidz Świadków Jehowy:

„1914: (...) kiedyś uważany za początek wielkiego ucisku: (...)

1918: (...) niegdyś uważany za rok, w którym ‘prawdziwy Pan i posłaniec [Anioł] przymierza’ przybyli do świątyni duchowej (Mal 3:1): (...)

niegdyś uważany za rok, w którym przybył pan niewolników obracających talentami, by dokonać obrachunku (Mt 25:19):(...)

1919: (...) niegdyś uważany za rok, w którym niewolnik wierny i roztropny został ‘ustanowiony nad mieniem Pana’ (Mt 24:47): (...)

niegdyś uważany za rok, w którym dziewice usłyszały okrzyk: »Oto oblubieniec!« (...)

niegdyś uważany za rok, w którym wierni niewolnicy zostali ‘ustanowieni nad wieloma rzeczami’ (Mt 25:21, 23) (...)

1918-1919: kiedyś uważany za okres pobytu pomazańców w niewoli Babilonu Wielkiego” (Skorowidz do publikacji Towarzystwa Strażnica 1986-2018 2019 [płyta Watchtower Library – wydanie polskie], hasło: Daty o znaczeniu proroczym [bez numeracji stron]; por. Skorowidz do publikacji Towarzystwa Strażnica 2001-2015 2016 s. 112).

Przytaczany skorowidz odsyła nas do poniższego tekstu, w którym odrzucono i zmieniono w roku 2016 znaczenie lat 1918-1919:

„Przez lata wyjaśnialiśmy, że niewola ta rozpoczęła się w roku 1918 i obejmowała krótki okres, w którym lud Boży znalazł się pod władzą Babilonu Wielkiego (...) W świetle tych szczegółów biblijnych wyraźnie widać, że niewola Babilonu Wielkiego, w której przebywał lud Boży, przypadała na okres dłuższy niż wydarzenia z lat 1918-1919. (...) Zaczęła się ona w II wieku n.e. i trwała aż do oczyszczenia duchowej świątyni w czasie końca” (Strażnica marzec 2016 s. 29-30).

Znaczenie wymienionych wydarzeń w powiązaniu z podawanymi datami zmieniano w następujących latach:

rok 1914, dla wymienionego wydarzenia, odrzucono w roku 1969;

lata 1918 i 1919, dla wymienionych wydarzeń, odrzucono w latach 2013, 2015 i 2016.

Rok 1914 miał też kiedyś szersze znaczenie niż dziś i po tym, jak nic się nie wydarzyło w kwestii nastania raju na ziemi, przyporządkowano mu inne wydarzenie.

Na przykład twierdzono, że władza szatana zakończyła się w roku 1914:

„Wszystkie trzy rodzaje dowodów wykazują, że »czasy pogan« skończyły się w roku 1914 po Chr. Dlatego data ta ustala koniec panowania Szatana i od tego czasu można się spodziewać interwencji przeciwko jego rządowi” (Rząd 1928 s. 182).

„Ten okres oficjalnie skończył się w roku 1914, t. j. wówczas nadszedł koniec nieprzerwanego panowania szatana jako boga tego świata” (Rząd – tajenie prawdy. Dlaczego? 1935 s. 16).

„Wedle obietnicy Jehowy i jako wypełnienie się proroctw i chronologii biblijnej przyjście Chrystusa i koniec świata szatańskiego miały przypaść na rok 1914. I rzeczywiście można służyć niezbitymi dowodami tego” (Ochrona 1937 s. 32).

Naukę tę odrzucono już w latach 40. XX wieku.

Do roku 1919 wszyscy zwolennicy Russella mieli zostać zabrani do nieba. Pisał on o tym w nowej Przedmowie Autora do tomu pt. Przyjdź Królestwo Twoje z 1 października 1916 roku:

Tę naukę szybko zweryfikował czas i dziś nawet się jej nie wspomina.

Szerzej te lata opisaliśmy w książce pt. Lata 1914-1922 w oczekiwaniach organizacji Świadków Jehowy (2020).

Rok 1920 i 1921

Lata 1920-1921 to czas oczekiwania na wojnę lub inne wydarzenia, choć początkowo zapowiadano co innego:

Six years dividing the land. Great time of Trouble until 1920 (The Watchtower 15.06 1905 s. 3579 [reprint]).

Tłumaczenie: „Sześć lat dzielenia ziemi. Czas wielkiego ucisku do 1920 roku”.

„Przypuszczamy, że »trzęsienie ziemi« zajdzie wcześnie w roku 1918, a »ogień« przyjdzie jesienią w 1920” (ang. Dokonana Tajemnica 1917 s. 179).

[Tekst ten później zmieniono: „Przypuszczamy, że »trzęsienie ziemi« zajdzie wcześnie w roku 1918, a »ogień« przyjdzie w odpowiedni sposób” (Dokonana Tajemnica 1925 s. 214).]

„Nawet republiki znikną jesienią 1920” (ang. Dokonana Tajemnica 1917 s. 258).

[Tekst ten później zmieniono: „Nawet republiki znikną w czasie anarchii” (Dokonana Tajemnica 1925 s. 307).]

„Jakaś interesująca rzecz w związku z założeniem Królestwa może zacząć się w roku 1920, w sześć lat po rozpoczęciu się Wielkiego Czasu ucisku” (Dokonana Tajemnica 1925 s. 213).

„Nawet ani jeden ślad z niego [ruchu rewolucyjnego] ostatecznie nie przetrwa zniszczenia, jakie sprawi ogólnoświatowa anarchia, od 1920 do 1921” (ang. Strażnica 01.03 1918 s. 213 [wydanie specjalne książki pt. The Finished Mystery]).

„Możliwem jest, że te światowe systemy przepadną jesienią 1921-go roku” (Miljony ludzi z obecnie żyjących nie umrą! 1920 s. 100, edycja polonijna). [Zdania tego brak w edycji krajowej (s. 76)!]

Te daty i wydarzenia rychło odrzucono tuż po roku 1921.

Po roku 1918 i 1921, gdy nic się nie wydarzyło w tych latach, w roku 1922 napisano, że „były one punktami zwrotnemi albo kamieniami milowemi na trakcie chronologicznym”:

„Przygotowania do królestwa idą szybkim krokiem i zwiastowanie go głoszone jest dawaniem świadectwa w całym świecie. Rezultaty, jakie nastąpiły po datach 1918 i 1921, wskazują coraz wyraźniej, że były one punktami zwrotnemi albo kamieniami milowemi na trakcie chronologicznym, oraz że jasno przewidziały i przepowiedziały Budowniczego Boskiego Planu Wieków. Trąba wolności dla ludu rozbrzmiewa coraz głośniej od roku 1918 i świat potacza się jak pijany człowiek. (...) Wszystkie znaki wskazują, że świat stacza się prędko w zbliżający się kataklizm, nie może się uratować, lecz nie chce przyjąć pomocy boskiej” (Strażnica 01.07 1922 s. 198 [ang. 15.05 1922 s. 150]).

Szerzej te lata opisaliśmy w książce pt. Lata 1914-1922 w oczekiwaniach organizacji Świadków Jehowy (2020).

Lata 1924-1926 i rok 1928

Rok 1924 miał zaznaczyć się zabraniem do nieba badaczy Pisma Świętego:

„Członkowie pierwotnego ostatka, którzy przeżyli doświadczenia pierwszej wojny światowej, przytaczali zwykle Psalm 50:5: (...). Myśleli oni, że tylko ci święci mają być zgromadzeni czyli zabrani przed Armagedonem (...). Napomykano nawet, że to zebranie takich duchowych świętych mogłoby się skończyć w roku 1924, po czym nastąpiłoby uświetnienie w niebie tych pomazanych, spłodzonych z ducha naśladowców Chrystusa. /Zobacz Strażnicę ang. z 1 stycznia 1924 r. paragr. 11-32/” (Strażnica Nr 6, 1952 s. 9 [ang. 15.12 1951 s. 749]).

„Jeżeli możemy wnosić, że żniwo klasy pszenicy, mianowicie świętych, rozpoczęło się z wtórą obecnością naszego Pana w roku 1874, zatem czy nie byłoby właściwem wnioskować, iż to żniwo ma trwać pięćdziesiąt symbolicznych dni, albo pięćdziesiąt literalnych lat? Jeżeli tak, możemy zatem spodziewać się, że żniwo to zakończy się pięćdziesiąt lat później po roku 1874, lub też skończy się w roku 1924. (...) O ile ta kalkulacja jest właściwą, oznacza to, że wybór rodziny królewskiej ma być uzupełniony z końcem roku 1924. I jeżeli to się ma tak stać, wtedy z ufnością święci obecnie na ziemi mogą obwieszczać z otwarciem się tego roku: »Przybliżyło się królestwo niebieskie« albowiem wszyscy członkowie rodziny królewskiej są na uzupełnieniu” (Strażnica 15.01 1924 s. 21 [ang. 01.01 1924 s. 5]).

Również rok 1925, któremu dziś nie poświęca się prawie uwagi, miał przynieść spektakularne wydarzenia, o czym wspomniano w skorowidzu Świadków Jehowy i w jednej przykładowej publikacji. Rok 1926 był tylko przesunięciem tych samych nadziei w czasie:

„1925: niegdyś uważany za rok, w którym zostaną wskrzeszeni »wierni mężowie starożytności«, a ostatek otrzyma nagrodę niebiańską” (Skorowidz do publikacji Towarzystwa Strażnica 1986-2000 2003 s. 97).

„Święci Starego Testamentu otrzymają ożywienie, czyli staną się żywi z ich tymczasowego usprawiedliwienia, zaraz na samym początku ziemskiej fazy Królestwa Niebieskiego, wierzymy, że w roku 1925, wypełniwszy wszystkie warunki w ciągu swego pierwszego ziemskiego życia. – Żydów 11” (Strażnica 15.10 1919 s. 316 [ang. 15.06 1918 s. 6279, reprint]).

Do roku 1925 miał trwać też Wiek Ewangelii, a później miało nastać oczekiwane Tysiąclecie:

„Te późniejsze pisma w pełni honorują i wspierają Pastora oraz dają mu pełną wiarygodność jako posłańca Bożego od okresu Marcina Lutra do końca Wieku Ewangelii – 1925” (ang. Strażnica 01.10 1923 s. 303 – These later writings all honor and support the Pastor and give him full credit as being God’s messenger from the Martin Luther period to the close of the Gospel age –1925).

Lata 1924-1926 dokładnie omówiliśmy w książce pt. Rok 1925 i Miliony ludzi z obecnie żyjących nigdy nie umrą! (2015) i nie będziemy ich tu szerzej opisywać.

O roku 1928 patrz powyżej Rok 1843, 1844 i 1846.

Lata 1931, 1932 i 1935

Lata 1931, 1932 i 1935 również były zaliczane do dat proroczych i z czasem je odrzucono, tuż po tym, jak nic się nie wydarzyło w tym czasie i gdy nadano im nowe znaczenie:

„(...) wszystkie fazy upadku Babilonu nie prędzej się dokonają, aż upłynie dziesięć i pół roku od jesieni 1920 r.” (Dokonana Tajemnica bez daty wydania [duży format, tzw. ZG] s. 66).

„Czas ustanowienia Królestwa w mocy jest wskazany jako »czternastego roku po uderzeniu miasta« (Chrześciaństwa) – czyli w trzynaście lat po roku 1918, to jest 1931. – Ezech. 40:1” (Dokonana Tajemnica 1925 [ang. 1917] s. 664).

„Czas ustanowienia Królestwa w mocy jest wskazany jako »czternastego roku po uderzeniu miasta« (chrześcijaństwa) – czyli w trzynaście lat po roku 1918, to jest 1932. – Ezech. 40:1”. (The Time of the establishment of the Kingdom in power is indicated as “in the fourteenth year after that the city (Christendom) was smitten” – or thirteen years after 1918 viz.. in 1932. – Ezek. 40:1. – The Finished Mystery 1918 s. 569 [75,000 Edition]).

Interesujące jest to, że w niemieckiej wersji cytowanej książki z roku 1925 nie ma żadnej daty w powyższym fragmencie.

http://wtarchive.svhelden.info/archive/de/Publikationen...(1925).pdf

„Tacy nauczali, że Bóg wnet wywróci nominalne chrześcijaństwo. Wielu uwydatniało rok 1925 jako tę datę, a gdy to nie uiściło się o tej porze, posunięto czas do 1932. Rok 1932 tak samo nastał i minął, a nominalne chrześcijaństwo nadal pozostawało przy egzystencji. Wtedy było odkryte, że nominalne chrześcijaństwo będzie zachowane przez pewien czas na pożytek klasy Jonadaba...” (Strażnica 01.05 1938 s. 134-135 [ang. 15.02 1938 s. 54-55]).

Również przed nastaniem zapowiadanego i oczekiwanego roku 1925 Towarzystwo Strażnica pisało coś o ‘dodawaniu’ do roku 1925 (czy 1924) okresu 7 lat, co mogło wskazywać na lata 1931-1932:

Natomiast o roku 1935 pisano tak:

„Ale obecnie można ich wszystkich [braci] słuchać mówiących: »Miliony Ludzi z Obecnie Żyjących nie Umrą«. Przypuśćmy, że pomyliliśmy się co do naszej chronologii i że królestwo jeszcze nie zapanuje całkowicie w 1925-tym roku. Przypuśćmy, że różnica wynosi 10 lat i że błogosławieństwo przywrócenia zacznie się dopiero w roku 1935. Nie ulega żadnej wątpliwości, że miliony żyjących teraz na świecie ludzi żyć będzie jeszcze za piętnaście lat, z równą tedy pewnością możemy twierdzić że: »Miliony Ludzi z Obecnie Żyjących nie Umrą«. Czy to nastąpi w 1925-ym, czy w 1935 – błogosławieństwa przywrócenia muszą się wkrótce zacząć, jak to widać z różnych dowodów” (Strażnica 15.11 1920 s. 348 [ang. 15.10 1920 s. 310]).

„Ta wszechświatowa wojna musi przyjść niebawem i żadna moc nie może jej odwrócić (...). Podczas niewielu miesięcy, pozostających jeszcze do wybuchu tej wszechświatowej wojny...” (Wszechświatowa wojna bliska 1935 s. 26 [przemówienie ze stycznia 1935 r.]; patrz też ang. Złoty Wiek 13.02 1935 s. 298).

„Z utęsknieniem wyczekiwaliśmy nadejścia Królestwa Bożego. Pamiętam, że gdy otrzymaliśmy Rocznik 1935, pewien brat, zobaczywszy teksty dzienne na cały rok, zapytał: »Czy to oznacza, że minie cały rok, nim nadejdzie Armagedon?« Prowadzący grupę odrzekł: »Czy myślisz bracie, że gdyby Armagedon nadszedł jutro, to przestalibyśmy czytać Rocznik?«” (Strażnica Nr 17, 1995 s. 24).

Rok 1935, jak i lata 1931-1932 otrzymały nowe znaczenie związane później z „drugimi owcami”, to znaczy z wybieraną wtedy klasą ziemską Świadków Jehowy. Na przykład w roku 1935 „drugie owce”, będące dotąd drugą „klasą niebiańską”, dowiedziały się, że są jednak „klasą ziemską”:

„Kto tworzy tę »wielką rzeszę«, czyli »lud wielki« (Bg)? Przez całe lata, aż do roku 1935, grupy tej nie utożsamiano z owcami z Jezusowej przypowieści o owcach i kozach. Jak już wspomnieliśmy, uważano wtedy, że chodzi o drugorzędną klasę niebiańską, składającą się z osób mniej skorych do okazywania posłuszeństwa wobec Boga. Jednakże pogląd taki nieodparcie nasuwał różne pytania. Niektóre z nich rozważono na początku roku 1935 podczas obiadu w Biurze Głównym Towarzystwa Strażnica. Część osób wyrażała wówczas zdanie, że »lud wielki« jest klasą ziemską. (...) Zadowalające rozstrzygnięcie owej kwestii podano na zgromadzeniu w Waszyngtonie w piątek 31 maja 1935 roku. (...) Treść tego przemówienia opublikowano wkrótce po zgromadzeniu w Strażnicach z 1 i z 15 sierpnia 1935 roku. (...) Czy wobec tego wielka rzesza jest klasą niebiańską? W Strażnicy wykazano, iż sformułowania tego fragmentu Biblii nie prowadzą do takiego wniosku. Co prawda grupa ta znajduje się »przed tronem«, ale w Ewangelii według Mateusza 25:31, 32 czytamy przecież, że przed tronem Chrystusa są zgromadzone wszystkie narody, choć w gruncie rzeczy przebywają one na ziemi. Wielka rzesza natomiast ‛stoi’ przed tronem, ponieważ cieszy się uznaniem Tego, który na nim zasiada” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 166-167).

„Kiedy brat Rutherford wyjaśnił, że lud wielki to ziemska klasa wiernych osób, które mają przeżyć Armagedon, niejednego ogarnęło zdziwienie. Następnie mówca poprosił, aby wszyscy obecni tam członkowie tej grupy powstali z miejsc. W przeciwieństwie do Ralpha nie zrobiłam tego. Z czasem lepiej zrozumiałam tę sprawę, toteż rok 1935 był ostatnim rokiem, w którym na Pamiątce śmierci Chrystusa spożywałam symbole w postaci chleba i wina” (Strażnica Nr 5, 2000 s. 22-23).

Lata 1931-1932 zyskały następujące znaczenie:

1931 – „drugie owce” utożsamiono z „osobami mającymi znak na czole (Ezech. 9:4)” (Skorowidz do publikacji Towarzystwa Strażnica 1986-2000, 2003 s. 95).

W roku 2016 naukę tę odwołano:

„W przeszłości wyjaśnialiśmy, że we współczesnym spełnieniu tej wizji człowiek z kałamarzem sekretarskim symbolizuje ostatek chrześcijan namaszczonych duchem. Uważaliśmy, że osoby, które reagują pozytywnie na dobrą nowinę, już teraz otrzymują znak umożliwiający ocalenie. Jednak ostatnio stało się oczywiste, że musimy skorygować to wyjaśnienie. Jak wynika z Ewangelii według Mateusza 25:31-33, to Jezus osądza ludzi. Ostatecznego sądu dokona w czasie wielkiego ucisku, kiedy oddzieli owce od kóz, czyli osoby mające ocaleć od przeznaczonych na zagładę” (Strażnica czerwiec 2016 s. 16).

1932 – „»drugie owce« mają głosić” i nazwane zostały „klasą Jonadaba (Jehonadaba)” (Skorowidz do publikacji Towarzystwa Strażnica 1986-2000, 2003 s. 95).

Lata 1974-1976

Pomijamy tu omawianie roku 1975 (także roku 1974 i 1976), gdyż ta data rozgłaszana była dopiero od roku 1966, gdy Towarzystwo Strażnica rozbudziło nadzieje związane z oczekiwanym wtedy Tysiącleciem. Pozostałe daty też nie należały do wczesnych, bo pojawiły się w latach 50. i 60. XX wieku. Zagadnienie to zostało opisane w książce pt. Armagedon w 1975 roku – „możliwy” czy „prawdopodobny”? (2009).

Rok 1980

Rok 1980 wymieniany był w kontekście zmartwychwstania Żydów. Data ta została odrzucona definitywnie w roku 1932, gdy porzucono naukę o specjalnej zbawionej klasie żydowskiej, stanowiącej na ziemi grupę „książąt”, wraz z Abrahamem i innymi patriarchami. Oto pierwszy tekst o roku 1980:

„Jest możebne, iż w roku 1980 zajdzie powstanie ze śmierci całego Cielesnego Izraela. Jest to 70 lat od czasu, gdy Pastor Russell w 1910 roku wydał wielkie świadectwo Żydom w New Yorku w wielkim budynku Hippodromie” (Dokonana Tajemnica 1925 s. 70).

Ciekawe, że jedna z publikacji z roku 1917 przedstawiająca książkę pt. Dokonana Tajemnica w odcinkach, powyższe zdanie oddała inaczej (!):

„Jest możebne, iż w roku 1980 zajdzie coś ważnego dla Cielesnego Izraela, lecz na pewno nic takiego dla nas” (Strażnica Nr 12, 1917 s. 170; patrz też ang. Dokonana Tajemnica 1918 [75,000 Edition]: It is possible that A. D. 1980 may have something of special interest for Fleshly Israel, but certainly not for us.).

W innym tekście przedstawiono dokładne wyliczenie roku 1980:

„To jest, naturalne nasienie Abrahama, naród izraelski, wzmiankowany w wierszach 13 i 14, powróci tu znowu z innej niewoli; ale tym razem będzie to z niewoli Szatana i śmierci. Przy końcu czterech tysięcy lat, Izrael, jako naród, będzie obudzony ze śmierci. (...) Tak jak powiedziano na początku, że Abram wkroczył do Chanan na wiosnę w roku 2044 3/4 lat przed Chrystusem. Liczył 75 lat gdy opuścił Haran i wszedł do Chanan (1 Mojżeszowa 12:4, 5). Zatem odtąd aż do czasu, gdy Abram miał 99 lat musiało upłynąć 24 lat lub też działo się to w czasie 2020 3/4 lat przed Chrystusem. A cztery tysiące lat od tej daty skończyłoby się w (4000 – 2020 3/4, co równa się) 1979 1/4 lat R. P., czyli na wiosnę 1980 r. Byłby to czas ograniczający, w którym Izrael »tu się wróci« ze swej śmierci. Będzie to akurat siedemdziesiąt lat od wiosny roku 1910, w którym to roku Pastor Russell zaczął głosić restytucję dla Żydów w Jeruzalem” (Strażnica 15.11 1923 s. 351 [ang. 01.07 1920]).

Lata 2874, 2875, 2914 i 2915

Lata 2874, 2875, 2914 i 2915, jak wspomnieliśmy, wyznaczały Towarzystwu Strażnica kres Tysiąclecia rozpoczynającego się w 1874, 1875 lub 1914 roku:

„Wiemy ponadto, że 7000 lat odpoczynku Jehowy zakończy się w roku 2874; właściwa zatem byłaby myśl, że czterdzieści lat żniwa wieku Tysiąclecia to czas, gdy Chrystus odpocznie od wszystkich swoich wrogów, w szczególnym sensie, jak za czasów Salomona” (ang. Strażnica 01.07 1907 s. 4018 [reprint]).

„Ostatnim punktem, który należy wymienić jest ten: Jeśli szatan został związany około 1874 roku i jeśli okres jego związania ma trwać tysiąc lat, to zostanie on wypuszczony na wolność około roku 2874. Z drugiej strony, tysiąc lat od roku 1915, kiedy ten świat zostanie całkowicie przekazany Chrystusowi, doprowadzi nas do roku 2915, kiedy ten świat zostanie w pełni przekazany Ojcu. To prowadzi nas do okresu trwającego około czterdziestu lat, jako »krótkiego okresu«, w którym szatan sprowadzi na ten świat wielką i ostateczną próbę. Lecz jeśli związanie szatana należy liczyć od roku 1915, to trudno będzie zrozumieć, kiedy nadejdzie ten krótki okres w czasie, »gdy zakończy się tysiąc lat«. Z tego punktu widzenia, te rozmaite wersety będą miały jednakowe zastosowanie do szatana jako jednostki, jak również do szatańskiego systemu” (ang. Strażnica 01.10 1910 s. 4695 [reprint]).

„Jesień 1874 R. P. Wtóre Przyjście Chrystusa (...)

Jesień 1914 R. P. Koniec czasów Pogan. (...)

Jesień 2875 R. P. Zupełność Restytucyi.

Jesień 2914 R. P. Panowanie przywrócone rodzajowi ludzkiemu” (Dokonana Tajemnica 1925 [ang. 1917] s. 68).

„Niewola Babilońska roku 606 przed Chrystusem wskazuje na pół drogi (3250 lat) między upadkiem człowieka 4127 roku przed Chrystusem, a zupełnem przywróceniem Łaski Bożej R. P. 2914” (Dokonana Tajemnica 1925 s. 72).

„1914 po Chr. Początek 1000-letniego dnia Drugiego Adama (...)

2914 po Chr. Koniec 1000-letniego dnia Drugiego Adama” (Strażnica 01.01 1923 s. 4 [ang. 15.11 1922 s. 356]).

Patrz też ang. Strażnica 15.11 1904 s. 3460 (reprint); ang. Strażnica 01.03 1911 s. 4780 (reprint).

Daty powyższe odrzucone zostały w drugiej połowie lat 20. XX wieku, tak jak i poniższy rok 2883.

Lata 2874-2883

W latach 2874-2883 miało zawierać się krótkie (9 lat) panowanie szatana po zakończonym Tysiącleciu:

„Ostatnia kwestia, o której należy wspomnieć, to ta: gdyby szatan był związany około 1874 roku, a okres jego powściągliwości miałby wynosić również tysiąc lat, to jego uwolnienie miałoby nastąpić około 2874 roku” (ang. Strażnica 01.10 1910 s. 4695, reprint).

„Krótki czas: Być może okres dziewięciu lat od R. P. 2874 do 2883”. (The Revelation of Jesus Christ – According to the Sinaitic Text 1918 s. 171 – A little season: Perhaps a period of nine years from 2874 to 2883 A. D. (Z.’05-186)).

Próbowano też wyznaczać inny czas dla wypuszczenia szatana (na 40 lat), który był rzekomo związany już od roku 1874 lub 1915:

Nauka ta została odrzucona w roku 1924.

„Boskie” pochodzenie chronologii

Widzimy więc, że prócz głównych dat chronologicznych Towarzystwo Strażnica wyznaczało też wiele innych mniej znaczących dat, które zmieniło lub odrzuciło. Dziś niewielu Świadków Jehowy zdaje sobie sprawę z ich istnienia.

Można też zauważyć, że Towarzystwo Strażnica także względnie ‘nowe’ daty odsyłało do lamusa historii, przynajmniej co do niektórych wyznaczanych wydarzeń.

Niektóre z tych dat otrzymały z czasem nowe znaczenie lub aktualną wykładnię (np. rok 1918, 1919, 1925, 1931 i 1935). Dotyczy to także lat nadal funkcjonujących w nauce Świadków Jehowy, które tu tylko pobieżnie omówiliśmy (np. rok 4026 p.n.e. i 1975).

Przypomnijmy, że Towarzystwo Strażnica zapewniało, iż jego daty i chronologia „pochodzą od Boga”. Zapewnienia te wydają się być dziwne, przy tak wielkiej liczbie dat i wprowadzanych zmian chronologicznych:

„Nie widzimy powodu, by zmieniać liczby – ani nie moglibyśmy ich zmienić, gdybyśmy chcieli. Wierzymy, że są to daty Boże, a nie nasze. Należy jednak pamiętać, że koniec roku 1914 nie jest datą początku, lecz końca czasu ucisku” (ang. Strażnica 15.07 1894 s. 1677 [reprint] – We see no reason for changing the figures—nor could we change them if we would. They are, we believe, God's dates, not ours. But bear in mind that the end of 1914 is not the date for the beginning, but for the end of the time of trouble.).

„Przypominamy wam znowu, że słabe punkty chronologii zostały uzupełnione różnymi proroctwami, które się z nimi zazębiają w tak znaczący sposób, że wiara w Chronologię staje się prawie wiedzą, iż jest ona poprawna. Zmiana jednego roku zakłóciłaby harmonię pięknych paraleli...” (ang. Strażnica 01.10 1907 s. 4067 [reprint]; te same słowa patrz ang. Strażnica 15.12 1913 s. 5368 [reprint]).

„Te wewnętrzne połączenia dat dają o wiele większą moc, aniżeli można by doszukać się w innych chronologjach. Niektóre z nich są tak dalece godne uwagi, że wykazują jasno, że chronologja ta nie jest ludzka, ale pochodzi od Boga. Ponieważ jest Boskiego pochodzenia i przez Boga jest potwierdzona, chronologja obecnej prawdy wyróżnia się z pośród innych, jako absolutnie i bez zastrzeżeń dokładna i ścisła” (Strażnica 01.09 1922 s. 266 [ang. 15.07 1922 s. 217]).

Warto dodać, że w roku 1930 Towarzystwo Strażnica podało test na stwierdzenie, kto jest prawdziwym, a kto fałszywym prorokiem:

„Lecz ktoś może zapytać: Jak możemy poznać, kto jest prawdziwym, a kto fałszywym prorokiem. (...) Jeżeli ktokolwiek jest prawdziwym prorokiem, to jego poselstwo wypełni się według przepowiedni. Ono musi się wypełnić w oznaczonym czasie, ponieważ tu sam Bóg potwierdził i spowodował Mojżesza do zapisania, jak następuje: »A jeślibyś rzekł w sercu swem: Jakoż rozeznamy to słowo, którego nie mówił Pan? Jeśliby co mówił on prorok w imię Pańskie, a nie stałoby się, ani wypełniło, onoć to jest słowo, którego nie mówił Pan; z hardości to mówił prorok on, nie bójże się go.« – 5 Mojżeszowa 18: 21, 22” (Strażnica 15.08 1930 s. 254 [ang. 15.05 1930 s. 155]).

Wprawdzie Towarzystwo Strażnica nie pisało wtedy o sobie, jednak poniższe słowa idealnie do niego pasują:

„Proroctwa ich się nie spełniły, przeto są fałszywymi prorokami; dlatego też ludzie nie powinni pokładać ufności w takich nie odpowiednich stróżach, lecz winni się zwrócić po wskazówki do Boga, do Jego Słowa, aby się dowiedzieć, co się ma stać na ziemi w niedalekiej przyszłości” (Strażnica 15.08 1930 s. 255 [ang. 15.05 1930 s. 156]).