Imię Boże w Bibliach katolickich
(cz.6)
Autor: Piotr Andryszczak, dodano: 2016-03-04
 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
"Nie wykluczało to stosowania imienia Jahwe poza liturgią. Stosowali je
niektórzy chrześcijanie pierwszych wieków (patrz broszura ŚJ „Imię Boże...” s. 7
lub komentarz KUL do Wj s. 303, rozdz. Imię Boże Jahwe), stosuje się je i
dziś. Kilkutomowa Biblia Poznańska (wyd. I, 1974-1975 i wyd. II, 1982-1987),
która nie służy liturgii, zamieszcza również imię Jahwe wszędzie, gdzie w
tekście hebrajskim występuje tetragram JHWH. Komentarze do ST, które zawierają
tekst biblijny, wydawane przez KUL od 1961 r. do dziś, też zawierają imię
Jahwe (patrz też komentarz KUL do Księgi Wyjścia, rozdz. Imię Boże Jahwe).
Kilkakrotnie również wydawano dodruk II wydania Biblii Tysiąclecia. W latach
1991-1994 ukazało się III wydanie (dodruk w 1999), a w 2003 roku IV wydanie
Biblii Poznańskiej (dodruk 2004, 2009, 2013, 2014). Od 1992 roku rozpoczęto
wydawanie wielotomowej Biblii Lubelskiej, a w 1997 roku ukazała się Biblia
Warszawsko-Praska bp. K. Romaniuka. Wydano też później specjalne jednotomowe
edycje Biblii Poznańskiej (wyd. I, 1998, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2009,
2010, 2011, 2012, 2013, 2014). W tych przekładach w ST użyto imienia Jahwe
(por. „Prowadzenie rozmów...” s. 116, które potwierdza to mówiąc o BP i
komentarz KUL). W 2006 roku rozpoczęto wydawać wielotomowy „Nowy Komentarz
Biblijny” (Edycja św. Pawła), który zawiera tekst Biblii, a w nim nie imię
Jahwe, ale jak w hebrajskim oryginale tetragram JHWH. Prócz tego w tomie
dotyczącym Księgi Wyjścia (2009) znajduje się specjalny dodatek o tekście Wj
3:13-15, omawiający „problem pochodzenia i etymologii imienia JHWH” (s. 669). W
latach 2008-2010 wydano też Pismo Św. w kilku tomach z tzw. Prymasowskiej Serii
Biblijnej (wyd. Vocatio). Jest to przekład interlinearny (międzywierszowy),
który również oddaje imię Boga poprzez hebrajski tetragram JHWH. Ukazało się też
wiele publikacji i książek o tematyce religijnej, w których imię Jahwe
widnieje (np. „Encyklopedia Katolicka” t. 7, hasło: Jahwe; słowniki
biblijne i teologiczne wymienione w „Bibliografii”).
O imieniu Jahwe uczy nawet, w dziale dla dzieci, „Rycerz Niepokalanej” (Nr 2, 1987,
art. Jahwe, Bóg Ojców). Zaś dwumiesięcznik „Communio” (Nr 1, 1994),
zatytułowany „Imię Boga”, poświęca aż 114 stron zagadnieniom związanym z
imieniem Jahwe. Każdy katolik powinien znać to hebrajskie imię Boga, bo
„Katechizm Kościoła Katolickiego” (pkt 206, 210) uczy o nim.
Jak widać, nie chęć zatajenia imienia, nie ŚJ, ale nawiązanie do 2000-letniej Tradycji
Apostolskiej jest powodem nie przywiązywania przesadnej wagi do imienia Jahwe.
Nie w liczbie występowania tetragramu jest nasze zbawienie, lecz w osobie
Jezusa, o którym Dz 4:12 mówią: „I nie ma w żadnym innym zbawienia, gdyż nie
dano ludziom pod niebem żadnego innego imienia, w którym moglibyśmy być zbawieni”." (str.194)
Świadkowie Jehowy zarzucają Kościołowi Katolickiemu, że usunął Imię Boże z Biblii. Tymczasem, jeśli dokładnie prześledzimy historię tekstów biblijnych, to zauważymy, że od samego początku ani w Nowym Testamencie, ani w Starym Imię Boże w Bibliach chrześcijańskich generalnie nie występowało. Przez pierwsze kilka wieków chrześcijanie posługiwali się językiem greckim. Nie znaleziono dotychczas ani jednego manuskryptu NT z Imieniem Bożym. Jeśli chodzi o Stary Testament, to chrześcijanie korzystali z greckiej Septuaginty (Starego Testamentu przetłumaczonego z hebrajskiego na grekę), a w niej Imię Boże zastąpiono wyrażeniem Pan (gr. Kyrios). Dlaczego jednak są w obiegu Biblie chrześcijańskie, które w Starym Testamencie używają Imienia Bożego Jahwe? Jest to nawiązanie do czasów przedchrześcijańskich, w których to Żydzi czytali Stary Testament w wersji z Imieniem Bożym. Począwszy od IV wieku Kościół Katolicki używa w liturgii języka łacińskiego. Tak więc od IV do XX wieku w Starym I Nowym Testamencie używano zamiast Imienia Bożego formy „Dominus” (łac. Pan). W XX wieku w KK w liturgii wprowadzono Biblię w językach narodowych. Biblie wykorzystywane w liturgii używały konsekwentnie, tak jak chrześcijanie od I wieku formę Pan, a te poza liturgią mogą nawiązywać do czasów przedchrześcijańskich (żydowskich) i stosować w Starym Testamencie Imię Boże. Graficznie można by było historię występowania Imienia Bożego w Bibliach chrześcijańskich i żydowskich przedstawić następująco:
|
Powyższy wykres jest spojrzeniem z punktu widzenia Kościoła Katolickiego. Biblie w językach narodowych istniały już od XIII wieku, a w XVI w. stały się bardzo popularne dzięki Reformacji (por. https://pl.wikisource.org/wiki/Pierwsze_przek%C5%82ady_biblijne_na_j%C4%99zyki_narodowe.
Jeśli prześledzimy Biblie protestanckie i katolickie od czasów Średniowiecza, to zauważymy, że w większości przypadków w Starym Testamencie stosuje się formę „Pan” zamiast Imienia Bożego ( czasami kilka razy występuje forma Jehowa). Jest kilka tłumaczeń protestanckich, które używają powszechnie w ST formy Jehowa (np. tłumaczenie angielskie Younga z XIX w., czy polska Biblia nieświeska z XVI w.). W przekładach katolickich forma Jehowa pojawia się sporadycznie. Począwszy od XIX w. uważa się formę „Jehowa” za błędną i coraz bardziej popularna staje się forma „Jahwe”. Używanie w ST formy Jehowa czy Jahwe było oczywiście nawiązaniem do Tetragramu (JHWH) występującego w Starym Testamencie czytanym przez Żydów, a nie jakiejkolwiek Biblii chrześcijańskiej z pierwszych wieków chrześcijaństwa. Zestawienie ukazujące sposób tłumaczenia hebrajskiego Tetragramu w przekładach na niektóre języki europejskie można obejrzeć tutaj: https://pl.wikipedia.org/wiki/Tetragram (tabela u dołu strony).