Deklaracja Faktów, Berlin 1933
Ta organizacja Niemców, którzy są pokojowo nastawionymi i przestrzegającymi prawa obywatelami (reprezentującymi wielu innych z każdej części Niemiec), gorliwie pracujący dla najwyższego dobrobytu ludzi tego kraju, będących teraz zgromadzonymi w Berlinie, 25 czerwca roku 1933, radośnie deklaruje nasze całkowite oddanie Jehowie, Wszechmogącemu Bogu, i jego królestwu pod Jezusem Chrystusem, którego przelana krew odkupiła ludzką rasę. Oświadczamy, że święte Księgi składające się na Biblię stanowią Słowo Jehowy Boga dane ludziom jako przewodnik do sprawiedliwości, że to Słowo Boga jest prawdą i że jest najwyższą sprawą, aby człowiek posiadł wiedzę odnośnie swego związku z Bogiem. Prosimy, aby sądzono nas wg standardu Słowa Bożego. Chrystus Jezus jest wielkim Świadkiem prawdy Jehowy Boga, i my jako jego wierni i oddani naśladowcy jesteśmy, przez Jego łaskę, świadkami prawdy. Celem tej Deklaracji jest zaprezentowanie prawdziwego i wiernego świadka przed władcami i przed ludźmi mając na uwadze imię i zamiar Jehowy Boga.
Jesteśmy błędnie oskarżani przed siłami rządzącymi tego rządu i przed ludźmi tego narodu; a żeby imię Jehowy Boga mogło być wysoko oceniane w umysłach ludzi, i aby jego dobre i pomocne zamiary były lepiej rozumiane a nasza pozycja uczciwie zaznaczona przed rządem, pełni szacunku prosimy władców narodu i ludzi aby sprawiedliwie i bezstronnie wzięli pod uwagę stwierdzenie faktów tutaj uczynione. Pismo Święte wyraźnie stwierdza, że głównym przeciwnikiem Jehowy Boga i największym wrogiem ludzkości jest Szatan Diabeł, który nosi również imię Węża i Smoka. W Piśmie Świętym jest napisane, że Szatan, który od dawna jest niewidzialnym władcą tego świata, zwodzi i zaślepia ludzi na prawdę, aby światło Jehowy Boga i Chrystusa Jezusa nie mogło zaświecić w umysłach ludzi (2 Koryntian 4:3-4). Często oszustwem, subtelnością [sic!] i kłamstwem Szatan nakłania prawych ludzi do walki między sobą, aby mógł przez to odwracać ich wszystkich od Boga i aby ich zniszczyć. Ponad wszystkim rzeczami, ludzie potrzebują znać Jehowę Boga i jego łaskę dla ich własnego dobra.
Żydzi
Przez słowo 'kler', które używamy w naszej literaturze, rozumiemy klasę zawodowych nauczycieli religijnych, księży i Jezuitów, którzy używają niewłaściwych środków politycznych aby osiągać swe (własne) cele i łączą siły nawet z tymi, którzy zaprzeczają Bogu i Panu Jezusowi Chrystusowi. Jest to ta sama klasa, do której zwracał się Jezus jako do swych prześladowców. Nie krytykujemy żadnego uczciwego nauczyciela religijnego. Gdy Jezus poszedł do Żydów aby powiedzieć im o prawdzie, to właśnie żydowskie duchowieństwo, to znaczy Faryzeusze i kapłani, gwałtownie sprzeciwili się jemu, prześladowali go i sprawili, że został obwiniony za wszelkiego rodzaju zbrodnie i przestępstwa. Odmówili wysłuchania prawdy, a Jezus zwracając się do nich powiedział: "Dlaczego nie rozumiecie mowy mojej? Bo nie możecie słuchać mojej nauki. Wy macie diabła za ojca i chcecie spełniać pożądania waszego ojca. Od początku był on zabójcą i w prawdzie nie wytrwał, bo prawdy w nim nie ma. Kiedy mówi kłamstwo, od siebie mówi, bo jest kłamcą i ojcem kłamstwa. A ponieważ Ja mówię prawdę, dlatego Mi nie wierzycie." (Jana 8:43-45) Pomimo, że Faryzeusze i kapłani rościli sobie wtedy prawo do reprezentowania Jehowy Boga, Jezus powiedział im, że w rzeczywistości byli przedstawicielami Szatana Diabła.
Nie walczymy z żadnymi osobami czy nauczycielami religijnymi, ale musimy zwrócić uwagę na fakt, że generalnie ci, którzy utrzymują, że reprezentują Boga i Chrystusa Jezusa są w rzeczy samej naszymi prześladowcami i błędnie nas opisują przed rządami i narodami. Jako prawdziwi naśladowcy Chrystusa Jezusa spodziewamy się takiej opozycji, i nadmieniamy to tutaj w wytłumaczeniu dlaczego zostaliśmy źle przedstawieni władcom tego narodu. Do swoich wiernych naśladowców Jezus powiedział: "Pamiętajcie na słowo, które do was powiedziałem: Sługa nie jest większy od swego pana. Jeżeli Mnie prześladowali [fałszywi nauczyciele religijni], to i was będą prześladować. Jeżeli moje słowo zachowali, to i wasze będą zachowywać." Ponadto Jezus powiedział, że ta sama klasa ludzi spowoduje, że jego prawdziwi naśladowcy zostaną niesłusznie obwinieni przed rządzącymi siłami, początek jego słów: "A wy miejcie się na baczności. Wydawać was będą [fałszywi nauczyciele religijni] sądom [policyjnym] i w synagogach będą was chłostać. Nawet przed namiestnikami i królami stawać będziecie z mego powodu, na świadectwo dla nich." (Marka 13:9) To tłumaczy dlaczego Jehowa Bóg pozwala teraz aby jego wierni świadkowie byli oczerniani i prześladowani, mianowicie aby ci przepełnieni złym duchem mogli być rozpoznani jako przeciwnicy Boga czym świadczą przeciwko sobie samym. Ten sam materialistyczny duch, który spowodował prześladowanie Jezusa Chrystusa, teraz istnieje i powrócił w prześladowaniu nas jego wiernych naśladowców.
Jesteśmy niesłusznie obwiniani przez naszych wrogów, że otrzymujemy od Żydów finansowe wsparcie dla naszej pracy. Nic nie jest dalsze od prawdy. Do tej pory nie było żadnego najmniejszego wkładu pieniędzy od Żydów na naszą działalność. Jesteśmy wiernymi naśladowcami Chrystusa Jezusa i wierzymy w Niego jako w Zbawiciela świata, podczas gdy Żydzi całkowicie odrzucają Jezusa Chrystusa i stanowczo zaprzeczają, że jest on Zbawcą świata posłanym przez Boga dla ludzkiego dobra. Samo to powinno być wystarczającym dowodem, że nie otrzymujemy od Żydów pomocy i stąd oskarżenia przeciw nam są złośliwie fałszywe i mogą pochodzić wyłącznie od Szatana, naszego wielkiego wroga. Największym i najbardziej gnębicielskim imperium na ziemi jest imperium angloamerykańskie. Przez to należy rozumieć Imperium Brytyjskie, którego Stany Zjednoczone Ameryki stanowią część. To kupieccy Żydzi brytyjsko-amerykańskiego imperium są tymi, którzy zbudowali i nadal rozwijają Wielki Kapitał jako środek wyzysku i ciemiężenia wielu narodów. Dotyczy to zwłaszcza Londynu i Nowego Jorku, bastionów Wielkiego Kapitału. Fakt ten jest tak oczywisty w Ameryce, że istnieje przysłowie dotyczące Nowego Jorku: 'Żydzi go posiadają, katoliccy Irlandczycy nim rządzą a Amerykanie płacą rachunki.' My nie walczymy z żadnymi wymienionymi osobami, ale jako świadkowie Jehowy i w posłuszeństwie do przykazania zawartego w Piśmie, jesteśmy zmuszeni zwrócić uwagę na prawdę dotyczącą tej sprawy, aby ludzie mogli zostać oświeceni odnośnie Boga i jego zamiaru.
Nasza Literatura
Mówi się, że nasze książki i literatura, które krążą między ludźmi, zawierają zagrożenie dla pokoju i bezpieczeństwa narodu. Jesteśmy przekonani, że ten wniosek wziął się stąd, że nasze książki i pozostała literatura nie zostały dokładnie zbadane przez władzę i stąd nie są właściwie rozumiane. Pełni szacunku zwracamy uwagę na fakt, że te książki i pozostała literatura zostały pierwotnie napisane w Ameryce i język w nich użyty został przystosowany do amerykańskiego stylu mowy i że kiedy został przetłumaczony na niemiecki, ten sam tekst wydaje się być szorstki. Przyznajemy, że te same prawdy mogłyby być oświadczone w bardziej stonowany i przyjemny sposób, lecz język tych książek naśladuje też język Biblii. Powinno się uwzględnić, że w Imperium Brytyjskim i w Ameryce przeciętni ludzie cierpią wielce z powodu błędnej zasady Wielkiego Kapitału i z powodu pozbawionych sumienia polityków, których błędna zasada była i jest podtrzymywana przez politycznych religiantów. Dlatego autorzy naszych książek i literatury starają się używać bezpośredniego języka by dostarczyć ludziom właściwą myśl i zrozumienie. Aczkolwiek użyty język nie jest tak silny i stanowczy jak ten używany przez Jezusa Chrystusa przy demaskowaniu oprawców i fałszywych nauczycieli tamtych czasów. Dlatego jest niemożliwe aby nasza literatura, czy nasza działalność, w jakikolwiek sposób była zagrożeniem dla pokoju i bezpieczeństwa kraju.
Nasza organizacja nie jest polityczna w żadnym sensie. Obstajemy
jedynie przy nauce Słowa Jehowy Boga skierowanego do ludzi. Nie
sprzeciwiamy się i nie próbujemy przeszkadzać nikomu wierzyć w to,
co chce, lecz jedynie prosimy o wolność wiary i nauczania tego, co
wydaje się nam, że naucza Biblia, i że ludziom mogą sami zdecydować
w co chcą wierzyć. Znać Boga Jehowę i jego łaskawość wobec ludzkości
jest rzeczą bardzo ważną dla wszystkich ponieważ Bóg ogłosił w Swoim
Słowie, że gdzie nie ma widzenia, naród się psuje. (Przysłów 29:18).
Poświęciliśmy nasze życie i majątek na rzecz działalności, która
umożliwia ludziom uzyskać widzenie i zrozumienie Słowa Bożego, i
dlatego jest niemożliwe, aby nasza literatura i nasza działalność
były zagrożeniem dla pokoju i bezpieczeństwa narodu. Zamiast być
przeciwko tym zasadom, których orędownikiem jest Rząd Niemiec,
jesteśmy otwarcie za takimi zasadami, i stwierdzamy, że Bóg Jehowa
przez Jezusa Chrystusa doprowadzi do pełnej realizacji tych zasad i
da ludziom pokój i wielkie pragnienie uczciwego serca. Nasza
organizacja nie szuka ani pieniędzy ani członków. Jesteśmy
organizacją, czy zorganizowanym ciałem chrześcijan, zaangażowanym
jedynie w dobre dzieło nauczania ludzi Słowa Bożego jak najmniejszym
kosztem. Nasza organizacja była pierwotnie zalegalizowana w Stanach
Zjednoczonych Ameryki w 1884 pod nazwą Towarzystwo Biblijne i
Traktatowe Strażnica a w roku 1914 zarejestrowana zgodnie z prawem
Wielkiej Brytanii pod nazwą Międzynarodowego Zrzeszenia Badaczy
Pisma Świętego. To są jedynie nazwy rejestracyjne naszej
organizacji, aby legalnie sprawować jej dzieło. Duchowa nazwa pod
którą jesteśmy znani to "Świadkowie Jehowy". Jesteśmy zaangażowani
jedynie w pozytywną działalność. Celem naszej organizacji jest
pomaganie ludziom w rozumieniu Biblii, która ujawnia jedyną możliwą
drogę do wytchnienia i błogosławieństwa dla ludzkości. Nasza
organizacja rozszerzyła swoją działalność na całym świecie.
Wykształcenie, wychowanie i budowanie ludzi musi przyjść i przyjdzie
poprzez instytucję Bożego królestwa czego nauczamy zgodnie z Biblią.
Ludzkie zbawienie zależy od prawdziwej wiedzy o Jehowie Bogu,
całkowitego posłuszeństwa Jemu i jego drogom sprawiedliwości. Ludzie
są w wielkim nieszczęściu i potrzebują pomocy w zrozumieniu powodu
ich nieszczęsnej kondycji i sposobów wybawienia. Pismo Święte,
właściwie zrozumiane, czyni tę sprawę jasną. Zamiast zbierania
pieniędzy od ludzi i używania ich do stawiania wielkich budowli oraz
wspierania wygodnego życia ludzi, drukujemy ewangeliczne orędzie o
Bożym królestwie i niesiemy je do domów ludzi, żeby przynajmniej
mogli, w sposób niekłopotliwy, zyskać wiedzę o Bożych planach
odnośnie ich życia. Dokładna analiza naszych książek i literatury
ujawni, że najwyższe idee utrzymywane i proklamowane przez obecny
rząd narodowy, są zawarte, potwierdzone i mocno zaznaczone w naszych
publikacjach i dowodzą, że Jehowa Bóg wejrzy na te zaszczytne cele
aby w odpowiednim czasie zostały osiągnięte przez wszystkie osoby,
które kochają prawość i które są posłuszne Najwyższemu. Dlatego
nasza literatura i działalność zamiast zagrażać regułom obecnego
rządu jest najmocniejszym stronnikiem tych najwyższych idei. Z tego
powodu Szatan, wróg każdego człowieka pragnącego prawości, znalazł
sposób by oczernić nasze dzieło i zapobiec jego rozwojowi w tym
kraju. Od wielu lat nasza organizacja czyni bezinteresowny i trwały
wysiłek aby dobrze czynić ludziom. Nasi amerykańscy bracia w wielki
sposób pomogli naszej pracy w Niemczech dzięki darmowym datkom
pieniężnym w czasie gdy całe Niemcy były w prawdziwym nieszczęściu.
Teraz, kiedy wydaje się, że Niemcy mogą już wkrótce być wolni od
opresji i kiedy ludzie mogą być poddźwignięci, Szatan, wielki wróg
czyni swoje starania, by zniszczyć te zaszczytne dzieło
w tym kraju.
Liga Narodów
Język użyty w naszych książkach odnośnie Ligi Narodów został uznany jako powód zakazu naszej działalności i dystrybucji naszych książek. Niech wolno nam będzie przypomnieć rządowi i narodowi Niemieckiemu, że to właśnie Liga Narodów nałożyła ten ciężar na barki narodu Niemieckiego, wielkie, niesprawiedliwe i nieznośne obciążenia. Działanie Ligi Narodów nie było spowodowane przez przyjaciół Niemiec. Jednego razu prasa publiczna w Ameryce podała do wiadomości, że 140 000 duchownych ustaliło pewien okres czasu, w którym uzgodnione będzie wspólne przedsięwzięcie, które zostało ustanowione, aby skłonić naród amerykański do całkowitego poparcia Ligi Narodów. Była nim Związek Kościołów w Ameryce, który wydał manifest stwierdzający, że 'Liga Narodów jest politycznym wyrazem Bożego królestwa na ziemi', i została ona ustanowiona zamiast Bożego królestwa pod panowaniem Chrystusa. W Ameryce nasza organizacja, pod widzialnym przewodnictwem w osobie prezesa, podkreślała naciskiem, że Liga Narodów nie jest instytucją Boga Jehowy, ponieważ gnębi innych i jest niesprawiedliwa.
To właśnie oświadczenie z tamtego okresu, przywołało język pojawiający się w naszych książkach, który dotyczył Ligi Narodów i zwracał uwagę na fakt, że takie działanie Ligi Narodów nie może przynieść wytchnienia ani błogosławieństwa dla ludzkości, ponieważ takie wytchnienie i błogosławieństwo może przyjść jedynie przez ścisłe stosowanie się do reguł ustanowionych w Bożym Słowie i w sposób, który wskazał Jehowa. Przez niemal pół wieku nasza ściśle chrześcijańska organizacja prowadzi swoją działalność w różnych częściach Ziemi. Jej książki są publikowane w więcej niż 50 językach, a ponad 140 milionów tych książek jest w rękach ludzi. Przez więcej niż trzydzieści lat nasze książki i literatura były rozprowadzane w Niemczech. Miliony egzemplarzy znajduje się w rękach narodu niemieckiego i są czytane przez ludzi, którzy wszyscy mogą zaświadczyć, że książki te, oparte wyłącznie na Biblii, są dla nich wielką pomocą i służą ich zbudowaniu oraz dają nadzieję na realizację błogosławieństw, które dawno temu obiecał Jehowa Bóg. Z wszystkich tych lat naszej działalności i z szerokiej dystrybucji naszych książek i literatury, nie można szczerze podać ani jednego przykładu w którym nasza działalność, czy literatura, były zagrożeniem dla rządu lub w jakikolwiek sposób zagrażały pokojowi i bezpieczeństwu narodów.
Starania naszej organizacji są ograniczone jedynie do składania świadectwa Słowu Jehowy Boga; byłoby całkowicie dla nas niekonsekwentnym usiłować wywierać jakikolwiek polityczny nacisk na rządy tego świata lub czynić cokolwiek, co by zagroziło pokojowi i bezpieczeństwu narodowemu. Nie mamy ani pragnienia ani skłonności by czynić coś innego poza przestrzeganiem danego przez Boga polecenia głoszenia Słowa Jehowy Boga. W Ameryce, Kanadzie i innych częściach Imperium Brytyjskiego polityczne duchowieństwo, księża i Jezuici uporczywie prześladowali i nadal prześladują członków naszej organizacji bez słusznego powodu czy wytłumaczenia. Mamy wszelkie powody by wierzyć, że taki wpływ został subtelnie zastosowany przez wielkiego wroga Szatana by oczernić nas i naszą działalność w Niemczech. Przypominamy wam, że w minionych latach polityczne duchowieństwo przyniosło więcej smutku narodowi Niemieckiemu niż prawdopodobnie jakakolwiek inna klasa ludzi. Nie mamy pragnienia by walczyć z duchowieństwem, ale prosimy by siły rządzące narodu osądziły nas nie wedle oszustw tych ludzi, ale byśmy byli osądzeni wedle Słowa Bożego i pracy, którą czynimy zgodnie z nim. Jehowa Bóg nikogo nie prześladuje lecz pozwala każdemu wybrać jego własną drogę, czyniąc go odpowiedzialnym za czyny stosowne do wiedzy. Jehowa Bóg podkreślał swój gniew wobec tych, którzy prześladują tych co próbują mu służyć; a to znaczy, że ci, którzy nas prześladują nie reprezentują Boga, ale że są oni zachęcani by tak czynić przez wroga Boga i ludzi. (Ps.72:4)
Wielkie Prawdy
Pismo Święte rozpatrywane w świetle współczesnych wydarzeń, które są wypełnieniem Bożego proroctwa, ujawnia że: nadszedł czas kiedy Jehowa uczyni swoje imię znanym każdemu stworzeniu i oczyści je z oszczerstw Szatana. (Psalm 83:18). Kiedy Jezus Chrystus wstąpił do nieba, Jehowa rozkazał mu czekać aż do stosownego czasu by położyć kres nieprzyjacielowi. Ten okres oczekiwania dobiegł teraz do końca i Bóg posłał swego ukochanego Syna by usunął wroga i rządził w sprawiedliwości. (Ps.110:14; Heb.10:12-13). Świat, czy niezakłócona władza Szatana skończył się zaczęło być potwierdzane przez Wojnę Światową w 1914 i od tamtej pory do teraz jest czas, w którym Ewangelia Królestwa musi być głoszona ludziom. (Mateusza 24:3,14) Szatan został teraz zrzucony z nieba na ziemie, a swe działania ogranicza do ziemi starając się zaślepić ludzi na prawdę i by ich zniszczyć, i to jest właśnie powód dzisiejszych cierpień ludzkości. Prorocze słowa Jezusa mają zastosowanie teraz: "Biada ziemi i morzu - bo zstąpił na was diabeł, pałając wielkim gniewem, świadom, że mało ma czasu." (Obj.12:12)
Naród Niemiecki ucierpiał wielkie nieszczęścia od 1914 i stał się ofiarą wielkiej niesprawiedliwości zastosowanej na nich przez innych. Nacjonaliści sami zadeklarowali się przeciw takiej niesprawiedliwości i ogłosili, że "Nasz związek z Bogiem jest wzniosły i święty". Odkąd nasza organizacja całkowicie popiera te słuszne zasady i jest zaangażowana wyłącznie w działalności oświecania ludzi odnośnie Słowa Bożego i Jehowy Boga, Szatan w subtelny sposób usiłuje nastawić rząd przeciw naszej pracy i zniszczyć ją ponieważ my powiększamy znaczenie znania i służenia Bogu. Nasza organizacja zamiast być zagrożeniem dla pokoju i bezpieczeństwa rządu, jest organizacją podtrzymującą pokój i bezpieczeństwo tego kraju. Mamy zaszczyt przypomnieć wszystkim, że istnieje wielki kryzys na świecie ponieważ jest to okres przejściowy od złego do dobrego jest tuż, a nadzieją świata jest Boże królestwo pod panowaniem Chrystusa, o które Jezus uczył swych naśladowców stale się modlić: "Przyjdź królestwo Twoje. Niech się dzieje Twoja wola na ziemi, tak jak się dzieje w niebie". Potęga Jehowy Boga jest największa i nie ma takiej drugiej potęgi, która mogłaby skutecznie się Jemu przeciwstawić. Jego czas by sprawować swą władzę w interesie ludzkości i by oczyścić swe wielkie imię (z oszczerstw) już nadszedł. W związku z tym, pełni szacunku, zwracamy uwagę na upomnienie i ostrzeżenie Jehowy Boga zarówno do władców jak i do zwykłych ludzi, które odnosi się do teraźniejszej godziny, gdzie mówi: "Jam ci postanowił króla mojego nad Syonem, górą świętą moją... Teraz że tedy zrozumiejcie, królowie, nauczcie się sędziowie ziemi! Służcie Panu w bojaźni, a rozradujcie się ze drżeniem. Pocałujcie syna, by się snać nie rozgniewał, i zginęlibyście w drodze, gdyby się najmniej zapaliła popędliwość jego. Błogosławieni wszyscy, którzy w nim ufają. (Ps.2:6, 10:12)
Obecny rząd zadeklarował poparcie dla wymienionych wyżej wysokich
celów. Jesteśmy przekonani, że władcy nie pragną świadomie
powstrzymywać rosnącej działalności świadczenia o imieniu
Jehowy Boga i Jego królestwie, którą teraz czynimy. Jeżeli nasza
praca jest jedynie ludzką, to zawali się pod swoim własnym ciężarem.
Jeżeli natomiast jest od Boga i jest czyniona w posłuszeństwie do
Jego przykazania to przeciwstawiać się jej znaczy przeciwstawiać się
Bogu. Dlatego odwołujemy się do wysokiego poczucia sprawiedliwości
rządu i narodu i pełni szacunku prosimy aby zarządzenie dotyczące
zakazu naszej działalności i rozpowszechniania naszej literatury
zostało zniesione i aby została nam dana możliwość do sprawiedliwego
przesłuchania zanim zostaniemy osądzeni. Pełni szacunku prosimy by
rząd wyznaczył komitet bezstronnych ludzi do uzgodnienia spotkania z
komitetem z naszej organizacji po to, by móc dokonać sprawiedliwego
i bezstronnego zbadania (treści) naszej literatury i naszej
działalności; aby wszystkie nieporozumienia mogły być do końca
oddalone i abyśmy mogli bez przeszkody być posłuszni przykazaniu
Jehowy Boga, teraz odnoszącego się do nas, by świadczyć
"Przechodźcie, przechodźcie przez bramy! gotujcie drogę ludowi;
wyrównajcie, wyrównajcie gościńce; wybierzcie kamienie, podnieście
chorągiew do narodów." (Izaj. 62:10) ludzi." Izajasza 62;10.
Niemcy są bojącymi się Boga ludźmi i nie powinni być pozbawieni
możliwości dowiedzenia się o Jehowie Bogu i łaskawym zapewnieniu
przyniesienia trwałego pokoju, dobrobytu, wolności i życia wiecznego
na ziemi dla wszystkich tych, którzy Go znają i są Mu posłuszni.
Niech wszyscy, którzy kochają Boga, pracują razem dla honoru i
wykazania wolności jego imienia od wszelkich oszczerstw. Wszyscy,
którzy obierają przeciwną drogę muszą ponieść odpowiedzialność przed
Bogiem, ale my będziemy służyć Jehowie wiecznie.
Zadecydowano, by kopie tej Deklaracji były z szacunkiem dostarczone wysokim urzędnikom rządowym i aby zostały również dane do szerokiej publikacji dla ludzi, by imię Jehowy mogło być dalej poznawane.